مردمی که نگران اتفاقات بعد از بلایای طبیعی هستند
اگر از شهروندان و ساکنین شهر سروستان باشید به احتمال زیاد، بدبینی شما نسبت به بحران‌ها و بلایای طبیعی به خاطر وقوع آنها نیست، بلکه این نگرانی بیشتر برای بعد از وقوع حوادث است.
به گزارش خبرگزاری فارس از سروستان، مخاطر‌ه‌های طبیعی چالشی اساسی است که مردم هر شهری به خصوص شهرهای با تراکم جمعیت بالا را تهدید می کند، اگر چه که در مناطق روستانشین نیز، در صورتی که سهل انگاری شود، می تواند خسارات جبران ناپذیر و هولناک تری به وجود بیاورد.
در این میان مدیران شهری و برنامه ریزان به ویژه ستادهای بحران به عنوان مهمترین نهادهای مسئول، نقشی اساسی در افزایش تاب‌آوری جوامع شهری در برابر مخاطرات طبیعی دارند.
مردم تمام شهرهای کشور و حتی جهان در برابر مخاطرات طبیعی در امان نیستند و این ترس ناشی از گیر افتادن در این حوادث غیر قابل پیش بینی، می تواند به مرور، بر روی امنیت اجتماعی، همبستگی و مشارکت های مردمی، سرمایه گذاری، اقتصاد و حتی اعتقادات مذهبی و فرهنگی مردم تاثیر بگذارد.
بلایایی طبیعی همیشه در زندگی انسان ها وجود داشته و از نخستین روزهای زندگی، بشر را تهدید کرده است و باید در نظر داشت که نمی‌شود گفت که قابل کنترل هستند چون تجربه بشریت، در طول تاریخ، از غیر قابل کنترل بودن این اتفاقات توسط انسان ها روایت می‌کند.
تنها کاری که می شود بعد از فهمیدن این اتفاق انجام داد، برنامه ریزی و هماهنگ کردن نوع زندگی، با این بلایا و ایمن کردن محیط زندگی افراد است و البته آموزش های عمومی و آگاهی رساندن مردم به واسطه شناخت این اتفاقات می تواند بسیار موثر باشد.
یکی از مواردی که پیش بینی وقوع آن تقریبا امکان پذیر نیست زلزله است که این روزها، با وجود رسانه‌ها و ابزار های اطلاع رسانی در هر نقطه ای از کشور که اتفاق می افتد همه مردم در جریان نوع، شدت، میزان خسارت و نحوه امداد رسانی آن مناطق قرار می گیرند و این خود می تواند نگرانی های زیادی از بابت اینکه حادثه ممکن است، در محیط زندگی آنان نیز رخ بدهد به وجود آورد و میزان تاب آوری شهر و مناطق مسکونی را در معرض سنجش و اندازه گیری قرار دهد.
برنامه ریزی برای مقاوم سازی خانه ها
بافت شهر سروستان بافتی قدیمی است به خصوص در مرکز شهر با جمعیت بیشتر، اگرچه در حدود بیست سال است مدیران و ناظران شهرسازی به مقاوم سازی خانه ها تاکید دارند. می توان گفت، هستند خانه هایی که با قدمت ۲۰ سال در برابر زلزله مقاوم سازی شده اند و در مقابل، هنوز خانه ها و کوچه هایی نیز هستند که مقاومت زیادی در برابر زمین‌لرزه‌ها ندارند و شاید با کمترین درصد لرزه، فرو بریزند.
از طرفی، به خاطر موقعیت جغرافیایی شهری، شاید بتوان احتمال گرفتار شدن شهر در سیلاب را بعید دانست، چون به خاطر نوع آب و هوا، احتمال بارش های زیاد خارج از تصور است و البته نوع قرار گیری و ساخت خانه های شهر و خیابان اصلی، در جهت شیب منطقه تا حدودی خیال ها را از این بابت راحت می کند.
ولی این راحتی خیال گاهی، سبب نگرانی بیشتر مردم می شود به سبب اتفاقات ناگواری که به هر دلیلی می تواند جان و مال مردم را در معرض خطر قرار دهد و می طلبد که مسئولین شهری با آگاهی رسانی و آموزش های مردمی، بیش از پیش کوشا باشند.
هر ساله شاهد آتش سوزی های گسترده در کوه و دشت ها هستیم، که با تخریب شدید پوشش گیاهی و جایگزین نشدن این گیاهان و درختان، رو به رو می شویم، که خود از عوامل جلوگیری از برخی اتفاقات طبیعی نظیر همین سیلاب یا بادهایی با شدت بالا هستند.
بحران خشکسالی و استفاده بی رویه از آب های ذخیره شده
یکی از دیگر بحران هایی که این روزها به علت خشکسالی، مردم با آن رو به رو هستند، برداشت بی‌رویه آب های زیر زمینی است که باعث فرونشست زمین می شود و کارشناسان این مدل فرونشست را زلزله ای خاموش می دانند، چرا که به صورت غافلگیر کننده ای می تواند مقاوم ترین خانه های ساخته شده را از پی، به درون خود بکشد.
این فرو نشست ها که از بلای طبیعی است با دستکاری مردم در طبیعت صورت گرفته است، مانند سد سازی های بی رویه و غیر اصولی، حفر چاه های عمیق و بهره برداری زیاد از سفره های آب زیر زمینی که تخریب طبیعت را به جلو انداخته است و در کنار همه این عوامل می تواند تهدیدی برای مردم باشد.
اگر از شهروندان و ساکنان شهر سروستان باشید به احتمال زیاد، دید شما نسبت به بحران ها و بلایای طبیعی به خاطر وقوع آنها نیست، چرا که شهر به لحاظ موقعیت و پیشینه جغرافیای، زیاد این موارد را تجربه نکرده است؛ مواردی از قبیل سیل های ویران کننده، مخصوصا در دهه های اخیر، طوفان و یا زلزله ها که از شایع ترین این حوادث هستند، بلکه این نگرانی بیشتر برای بعد از وقوع حوادث است.
یکی از شاخصه های میزان موفقیت در برابر سوانح غیر قابل پیش بینی، تلاش برای دستیابی به شرایطی است که در صورت وقوع بحران، بازگشت سریع به وضعیت پیش از بحران (اولیه یا عادی) را فراهم سازد و می توان گفت این مرحله نیز از اهمیت خاصی برخوردار است.
نبود زیرساخت‌های مناسب شهری، سبب نگرانی شده است
نگرانی هایی به خاطر نبود زیرساخت های مناسب، مثل پوسیدگی های لوله و انشعابات آب شهری، یا در برخی از کوچه ها، استفاده از تیر چراغ برق غیر استاندارد و یا حتی تیرهای قدیمی و چوبی، وجود کوچه های قدیمی بدون معبر و دسترسی نداشتن ماشین و کمک های امدادی به خانه های درون کوچه، کمبود زیرساخت های ارتباطی، قفل شدن شهر با مسدود شدن یک یا دو خیابان منتهی به خیابان اصلی و نبود خیابان و جاده های جایگزین و …
اگرچه دسترسی به روستا ها برای امداد رسانی زیاد سخت نیست و می شود گفت روستاها در امتداد یک دیگر هستند و پراکندگی ندارند همچنین موقعیت گذرگاهی بسیار خوب شهرستان در جاده ترانزیت جنوب را نمی توان نادیده گرفت، ولی نبود امکانات و وسایل کمک رسانی، در صورت وجود حتی بهترین جاده و راه ها، باز هم امداد رسانی را سخت کرده و شهرستان را نیازمند کمک رسانی بقیه شهرستان ها می کند.
عوامل جغرافیایی و موقعیت سنجی شهر از لحاظ قرار گیری در موقعیت های حساس است که نشان میدهد یک شهر در برابر حوادث غیر قابل پیش بینی تاب آوری دارد و می تواند در برابر این اتفاقات مقاومت از خود نشان بدهد یا نه، هرچند که با وجود همه زیر ساخت ها و تدابیر اتخاذ شده چنانچه شهروندان شهری توجیه نشوند و آگاهی رسانی و دانش کافی نداشته باشند این بار باید شاهد پایین بودن میزان تاب آوری های اجتماعی و همکاری های نهادها ی مردمی و خرد جمعی بود.
در همین خصوص، مدیر بحران شهرستان سروستان در گفت گو با خبرنگار فارس گفت: جلسه ستاد بحران ماهی یک بار تشکیل می شود که همه ادارات خدمات رسان و مسئولینی که عضو مدیریت بحران شهرستان هستند در این جلسات حضور دارند و در این جلسات تقسیم کار شده و هر کدام از کارها بر عهده یکی از افراد قرار گرفته است.
برگزاری مانور لحظه صفر برای بررسی میزان آمادگی سازمان ها
محسن پورزارعی ادامه داد: برای اینکه میزان آمادگی ادارات را بسنجیم امسال دو مرتبه، مانور لحظه صفر را در روستای تُل پوک که نزدیک به شهر است، اجرا کرده ایم و اعلام کردیم فلان نقطه آتش‌سوزی شده و به محض اینکه اداراتی مثل آتش‌نشانی، اورژانس، شهرداری و ادارات مختلف به آن نقطه می رسیدند ساعت را یادداشت کرده و یا به اصطلاح ساعت طلایی که محاسبه کرده بودیم که آنها باید در آن زمان حاضر باشند مقایسه و رکورد گیری کردیم و به عملکرد و سرعت عمل آنها امتیاز دادیم.
وی افزود: در خصوص مدیریت بحران، آموزش نداشتیم ولی امسال، در پتروشیمی شیراز، دوبار آموزش شبانه‌روزی گذاشته بودند که همه مدیران بحران شهرستان ها را دعوت کرده و آموزش های لازم را دادند و در نهایت ارزیابی کردند.
فرماندار سروستان با بیان اقدامات انجام شده و تشکیل جلسات قبل از شروع و ثبت بارندگی ها عنوان کرد: مسئولین ادارات مرتبط را برای آماده سازی ادوات آتش‌نشانی، ماشین های امدادرسان، گریدر و… اماده کردیم و فرصت گذاشتیم که اگر تعمیرات لازم است انجام بدهند و آمادگی کامل داشته باشند.
پور زارعی افزود: شهرداری ها را موظف کرده ایم که در مسیر شهر اگر آبراهی و یا رودخانه سطحی است همه را لایروبی کنند که این کار با نظارت کارشناسان عمران فرمانداری انجام گرفت.
وی با اشاره به وطایع اداره راه و شهرسازی ادامه داد: به آنها نیز در محدوده خودشان گفته شد این اقدامات ایمنی را انجام بدهند و مصوب کردیم که در مسیر جاده ها، بریدگی ها، گذرگاه‌های که وجود دارد، همه را رصد کرده و اگر دهانه پلی پر شده و یا رودخانه ای به جاده منتهی می شده است، لایروبی را انجام دهند و در نهایت اقدامات انجام شده توسط ادارات، به ستاد بحران گزارش شد.
مدیر بحران شهرستان گفت: با مصوباتی که اعلام شد، بخشداری و دهیاری ها را ملزم کردیم که همه این کارهایی که در شهر و توسط ادارات انجام شده مانند لایه روبی مسیرها، آبراه ها، کانال های آبرسانی، پل ها و … رسیدگی شود تا بحرانی حادث نشود.
پور زارعی با اشاره به اینکه دهیاری ها را الزام کردیم یک ماشین را در ایام بارندگی که معمولاً حجم بارندگی را اعلام می کنند به مدت یک تا دورز حتی اگر به صورت اجاره هم باشد در روستا مستقر کنند.
وی ادامه داد: در هر روستا یک تراکتور با یک ماشین خاور نگهداری می‌شود که اگر روستا بحرانی شد، دچار مشکل نشوند.
وی گفت: شرکت‌های خصوصی، پیمانکارهای جهاد نصر، پیمانکارهای راه آهن، ماسه شویی و سنگ بری و … همه اینها را در ایام بحران، الزام کردیم که خودشان و ادوات شان، از شهرستان خارج نشوند و حتی راننده کشیک داشته باشند.
مدیران عضو ستاد بحران همیشه در دسترس باشند
فرماندار سروستان با بیان اینکه یک شبکه تلفنی هم داریم که اگر مواردی پیش بیاید مدیران، آماده باشند، گفت: برای همه مدیران بحران، یک رئیس و معاون و نفر سوم را تعیین کردیم، اگر رئیس اداره در دسترس نبود، نفر دوم چه کسی و نفر سوم چه کسی است که در مواقع بحران باید پاسخگو باشد و مصوب کردیم که مدیران عضو ستاد بحران، باید تلفن شان در دسترس باشد و اگر بخواهند از دسترس خارج شوند باید با نفر دوم یا نفر سوم هماهنگ کنند.
پور زارعی توضیح داد: در آتش سوزی هایی که امسال داشتیم خوشبختانه به کمک خیرین، حدود ۱۰ دستگاه دمنده، خریداری کردیم که یک دستگاه دمنده، به اندازه ۱۰ نفر می تواند آتش را خاموش کند و تقریباً در هر نقطه از شهر یا روستا با فاصله، در اختیار روستاها و منابع طبیعی قرار دادیم تا به محل حادثه اعزام بشوند.
وی اظهار داشت: در بحث سیل و زلزله نیز همین طور، شهر را بلوک بندی کردیم که هر نقطه توسط چه کسانی خدمات‌رسانی بشود و مدیران بحران شهرستان و بسیجیان را آموزش دادیم که در بلوک بندی هایی که در سطح شهر انجام دادیم هر نقطه‌ای که دچار حادثه بشود کدام تیم باید به آنجا اعزام و چه خدماتی ارائه بدهد.
مدیر بحران شهرستان گفت: برای مواقع اضطراری، محل اسکان را سالن ورزشی ورزشگاه ها که از استحکام بالایی برخوردار هستند، مشخص کردیم که در بحث سیل، زلزله، آتش سوزی یا بحران که ایجاد می شود، افراد را به آنجا هدایت کنیم تا نیروهای هلال احمر بتوانند چادر برپا کنند و افراد و خانواده‌ها را در آنجا اسکان اضطراری بدهند.
پور زارعی ادامه داد: خوشبختانه ۳۵ گوراب در شهر داریم که در بارندگی های اخیر پرآب شده‌اند و زمین نیز تشنه بود و تمام آبها جذب زمین شدند و با همین منوال، در بارندگی های آتی هم اگر شاهد بارندگی باشیم مورد خاصی نخواهیم داشت.
وی با اشاره به حضور عشایر، در مناطق مختلف سروستان گفت: امسال یک مدرسه عشایر بصورت کانکس داشتیم که وسط رودخانه بود؛ مدرسه را جابجا و به عشایر آن منطقه از طریق دهیاری و شورای عشایر، اطلاع داده شده که زمان بارندگی خودشان را از حاشیه رودخانه ها و جاهای سیلابی دور نگه دارند.
فرماندار سروستان در پایان با ابراز خرسندی از آمادگی کامل تمام دستگاه های اجرایی افزود: تا به امروز زمستان آرام و بدون حادثه ای را پشت سر گذاشتیم و امیدواریم با همدلی مردم و کوشش مسئولین نگرانی های از این قبیل را برطرف شود.
پیش‌بینی زمان وقوع بسیاری از مخاطرات طبیعی به سادگی امکان پذیر نیست ولی می‌توان با چاره‌اندیشی و شناخت همه جانبه این گونه وقایع در شهر میزان تاب آوری را بالا و آسیب را به حداقل ممکن کاهش داد و به طور کلی می توان گفت آمادگی کامل قبل از وقوع و در اصطلاح با پیشگیری، تدابیر و صلاح دید های قبل از وقوع اطمینان خاطر بهتری حاصل کرد.
