صفر مطلق؛ میزان بارش در ۱۵ حوضه آبریز کشور
در شرایط فعلی اگر گزاره «کاهش ۵۰ درصدی میزان بارندگی» را در کنار گزاره «افزایش ۴۰ درصدی مصرف آب» قرار دهیم، متوجه ایجاد یک بحران در زمینه تامین آب خواهیم شد.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، گزارش شرکت مدیریت منابع آب ایران پیرامون میزان بارندگی‌های کشور از مهر ماه ۱۳۹۹ تا ۲۴ فروردین ماه سال ۱۴۰۰ بیانگر اوضاع نگران‌کننده از شرایط آبی کشور در سال جاری است.
بر مبنای اطلاعات این گزارش، میزان بارندگی کشور از ابتداس سال آبی جاری تاکنون ۱۲۵ میلیمتر بوده در حالی که متوسط بارش کشور در سال آبی گذشته ۲۶۰ میلیمتر به ثبت رسیده است. به عبارت دیگر میزان بارش کل کشور در سال آبی جاری نسبت به سال آبی گذشته کاهش ۵۲ درصدی را کاهش پیدا کرده است.
*بارش صفر در ۱۵ حوضه آبریز کشور
در شرایطی میزان بارش دریافتی کشور ۱۲۵ میلیمتر به ثبت رسیده که در حوضه‌های آبریز نظیر فلات مرکزی و فلات شرقی به ترتیب شاهد بارش ۷۵ میلمیتر و ۱۹ میلیمتری بودیم و در این مناطق میزان بارندگی نسبت به سال گذشته کاهش ۶۰ تا ۸۴ درصدی را تجربه کرده است.
از طرفی میزان بارش در ۱۵ حوضه آبریز درجه ۲ از جمله بندرعباس و سدیج و طشک، بختگان و مهارلو در سال آبی جاری با ثبت رکورد بارش صفر، زمینه تشدید بحران آب را گسترده‌تر از گذشته می‌کند.
در همین راستا، صادق ضیائیان، مدیرکل پیش‌بینی و هشدار سازمان هواشناسی با اشاره به این که احتمال این وجود دارد، حتی در موضوع کم بارشی رکورد بزنیم، گفت:« امسال یا یکی از کم بارش‌ترین سال‌ها را در ۵۰ سال اخیر تجربه می‌کنیم و یا کم‌بارش‌ترین سال ۵۰ سال اخیر را تا مهر ۱۴۰۰ خواهیم داشت.»
کاهش بارندگی کشور در شرایطی رقم می‌خورد که بخشی از بدنه کارشناسی کشور پس از بارش فراوان سال آبی ۱۳۹۷-۱۳۹۸، خبر از اتمام دوره خشکسالی ۱۰ ساله کشور دادند و اعلام کردند، اقلیم ایران وارد دوره ترسالی شده است.
*افزایش ۴۰ درصدی مصرف آب مشترکان خانگی در سال شیوع کرونا
با علم به بارندگی بسیار کمتر از حد تصور به سراغ بررسی میزان مصرف مشترکان آب در کشور می‌رویم. بر اساس اظهارات متولیان صنعت آب در کشور، میزان مصرف آب کشور در سال گذشته با افزایش قابل توجهی مواجه شده است.
در همین راستا، رضا اردکانیان، وزیر نیرو با اشاره به اینکه سالانه ۱ میلیارد متر مکعب آب در پایتخت مصرف می‌شود، گفت:« مصرف آب در سال جاری با رشد جدی مواجه شده است، به طوری که در برخی از کلان‌شهرها شاهد افزایش تا ۴۰ درصد مصرف آب شرب بوده‌ایم.»
البته اردکانیان دلیل اصلی این افزایش مصرف را شیوع گسترده ویروس کرونا و اهتمام مردم به نکات بهداشتی عنوان کرده است.
*کاهش بارندگی و افزایش مصرف دو لبه قیچی بحران آب
در شرایط فعلی اگر گزاره «کاهش ۵۰ درصدی میزان بارندگی» را در کنار گزاره «افزایش ۴۰ درصدی مصرف آب» قرار دهیم، متوجه ایجاد یک بحران در زمینه تامین آب خواهیم شد.
در این رابطه باید گفت، اگرچه کرونا زمینه افزایش مصرف آب را خصوصا در بخش خانگی ایجاد کرده است اما نباید سیاست‌های مدیریت مصرف در حوزه آب به این دلیل متوقف شود.
در همین رابطه، محمد پورحمید، کارشناس انرژی با اشاره به اینکه وزارت نیرو باید سیاست‌های مدیریت تقاضا را در حوزه آب نیز اعمال کند، گفت:« مشخص نیست، ویروس منحوس کرونا تا چند سال دیگر با ما باشد و توقف سیاست‌های مدیریت مصرف به دلیل شیوع کرونا و به دنبال آن رشد نجومی مصرف آب می‌تواند زمینه ایجاد بحران را فراهم کند.»
این کارشناس انرژی ضمن بیان موفقیت‌های وزارت نیرو در اعمال سیاست‌های مدیریت مصرف در بخش برق و کنترل رشد اوج بار گفت:« اگر اهمیت استفاده از سیاست مدیریت مصرف و تقاضا در حوزه آب بیشتر از استفاده از این سیاست‌ها در بخش برق نباشد، قطعا کمتر نیست و وزارت نیرو برای تبیین سیاست‌های مدیریت تقاضا در این حوزه نیز باید اهتمام کافی را داشته باشد.»
*تعرفه‌گذاری صحیح و اعمال سیاست مدیریت تقاضا، راهکار جلوگیری از اسراف آب
به گزارش فارس، علاوه بر استفاده از سیاست‌های مدیریت مصرف و تقاضا نظیر در نظر گرفتن مشوق‌های برای کاهش مصرف، مسئله تعرفه‌گذاری صحیح در این حوزه نیز می‌تواند زمینه استفاده از منابع محدود آبی کشور را فراهم کند.
بر همین اساس، استفاده از نظام تعرفه‌گذاری پلکانی متناسب با مصرف به نحوی‌که قیمت آب با افزایش میزان مصرف از حد مورد نیاز با افزایش قابل توجه مواجه شود، می‌تواند منجر به کاهش اسراف آب در کشور شود.
در شرایط کنونی اهرم کاهش بارندگی در کشور به قدری قدرتمند است که دیگر نمی‌توان با اتکا به دلیل‌هایی نظیر کرونا از اجرای سیاست‌های بالادستی حوزه انرژی نظیر سیاست‌های کلی اصلاح الگوی مصرف در این حوزه سر باز زد و باید هرچه سریعتر با اعمال راهبرد مدیریت تقاضا و اصلاح نظام تعرفه‌گذاری شرایط را برای استفاده بهینه از منابع آبی مهیا کرد.
در غیر این‌صورت وقوع بحران‌های آبی و تشدید تامین مایه حیات مردم در سال جاری و سال‌های آینده با تهدید جدی مواجه خواهد شد.
