دماغه شرقی خلیج گرگان خشکید
طبق مشاهدات خبرنگار ایرنا از نوار ساحلی دماغه خلیج گرگان واقع در شمال شرقی این زیستگاه آبی در کرانه های ساحلی شهرستان بندرترکمن این بخش حیاتی خلیج گرگان و مناطق ساحلی موسوم به “محل شنا” و “جوی خروجی” به طور کامل خشک شده و به سختی می توان ردی از آب در آن پیدا کرد.
بر این اساس ارتباط کانال چپاقلی، به طور کامل با خلیج گرگان قطع شده و مصب داخلی کانال چپاقلی در خلیج هم کمتر از چند هکتار نمور و دارای عمق آب چند سانتیمتری است.
به گل نشستن ده ها فروند قایق موتوری یا شناور پارویی، روی دیگر طبیعت برای نشان دادن عوارض خشکسالی و بحران کم آبی در گلستان است.
خلیج گرگان در سده‌های پیشین با برخورداری از آب فراوان زمینه ایجاد بندرگاه هایی چون گز و ترکمن را فراهم کرده و بر رونق و شکوه این مناطق افزوده بود اما در چند سال اخیر گرفتار خشکسالی شده و آن همه شکوه و عظمت تاریخی به نمایشی از مرگ تدریجی و نیستی تبدیل شده است.
افزایش دمای هوای کره زمین، تغییر اقلیم و در نتیجه تبخیر بیشتر آب در کنار حفر چاه های متعدد کشاورزی و کاهش فراوان سفره آب زیرزمینی که موجب مکش آب خلیج گرگان برای جبران این برداشت ها می شود موجب شد روز به روز از سطح و عمق آب خلیج گرگان کاسته شده و بر مساحت صحرای بی آب و علفی که قبلا بخشی از مساحت این پهنه آبی بود، افزوده شود.
به گزارش ایرنا ،آیت الله سید ابراهیم رییسی رییس جمهور در جریان سفر اسفند پارسال به گلستان دستور فوری آغاز لایروبی و رسوب برداری از کانال های سه گانه منطقه را صادر کرد و پس از مدت کوتاهی با هماهنگی سازمان بنادر و دریانوردی به عنوان مجری و قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا به عنوان پیمانکار ، مرحله نخست این عملیات آغاز شد اما طبیعت منتظر اتمام این پروژه نمانده و آرام آرام عوارض خشکسالی را هویدا کرد.
مهاجر معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار گلستان هم دیروز دوشنبه گفته بود: احیای خلیج گرگان و نجات این پهنه آبی از خشکسالی به توجه بیشتر احتیاج دارد و اگر به این موضوع رسیدگی نشود پیامدهای آن استان‌های شمالی را با مشکلات زیست محیطی بسیاری روبرو خواهد کرد.
پروین غفاریان رییس پژوهشکده علوم جوی پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی گفت: خلیج گرگان در صورت خشک و حتی نیمه خشک شدن می‌تواند به منبع گرد و غبار محلی تبدیل شود که تا ۵۰ کیلومتر اطراف حوضه آبریز خزر را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
به گفته وی با توجه به اهمیت حفظ خلیج گرگان، در سال ۲۰۱۶ مدلسازی انجام شده نشان می دهد که خلیج گرگان در صورت خشک شدن می تواند به عنوان یک منبع گرد و غبار محسوب شود و غلظت قابل ملاحظه ای داشته باشد و بیش از هزار میکروگرم از هوای خشک را تا سطح بالای جوی ببرد، البته شدت گرد و غبار به میزان باد وابسته است اگر هفت متر بر ثانیه باشد می تواند غبار شدیدی را در منطقه ایجاد کند و تا ۵۰ کیلومتر را تحت تاثیر قرار دهد.
خلیج گرگان سال‌هاست که گرفتار چالش‌هایی از جمله کمبود آب برای تجدید حیات آبزیان، شکار بی رویه، لایروبی نکردن کانال های آبرسان، افزایش تعداد آب بندان و مزارع پرورش ماهی در بالا دست شده و این عوامل بر بحرانی شدن شرایط منطقه افزوده و ضرورت تلاش برای حل آن را جدی تر کرده است.
ثبت خلیج گرگان در سال ۱۳۵۴ به همراه تالاب میانکاله و لپو زاغمرز در استان مازندران به عنوان نخستین مجموعه تالاب بین‌المللی جهان در فهرست تالاب‌های کنوانسیون رامسر ثابت کرد این خلیج و نواحی اطراف آن یک مجموعه ارزشمند زیست محیطی است که علاوه بر حفظ چرخه زیست دریای خزر در معیشت جوامع محلی اثرگذاری مستقیم دارد.
خلیج گرگان با کارکرد اقتصادی و اکولوژیکی در تکثیر آبزیان، ماهیان استخوانی و غضروفی، جذب پرندگان مهاجر و حفظ چرخه زیست دریای خزر دارای اهمیت بوده و در معیشت جوامع محلی نیز اثرگذاری مستقیم و نقش مهمی دارد.
خلیج گرگان یکی از بزرگترین مخازن آب شیرین متصل به دریای خزر نیز هست و تداوم زندگی بسیاری از جانداران در بزرگترین دریاچه زمین به اتصال آن با دریا وابسته است.
این پهنه آبی از لحاظ موقعیت جغرافیایی در جنوب شرقی دریای خزر و حوزه شهرستان های بندرترکمن، بندرگز، نوکنده و بهشهر از ۶۰ کیلومتر طول و حداکثر ۱۲ کیلومتر عرض برخوردار بوده و دارای امتداد شرقی – غربی است.
احیای خلیج گرگان از مصوبات سفر اسفندماه پارسال رییس جمهور به استان گلستان است که در چند ماه گذشته خبرگزاری جمهوری اسلامی در سلسله گزارش هایی به پیگیری آن پرداخته که اهم آنها را می توانید در لینک های زیر دنبال کنید:
برای نجات خلیج گرگان نباید به لایروبی کانال بسنده کنیم
دغدغه بومیان خلیج گرگان و نگرانی از تاثیرگذاران فضای مجازی
لایروبی خلیج گرگان از نگاه موافقان و مخالفان/مسیر رفع دغدغه دولت درست طی می‌شود؟
۳ سد خاکی حفاظتی برای لایروبی خلیج گرگان احداث می‌شود
مشاهدات خبرنگار ایرنا از لایروبی خلیج گرگان؛ مسیر و محل احداث دایک کجاست؟
