خسارت پنج هزار میلیارد ریالی خشکسالی به عشایر خراسان رضوی
مدیرکل امور عشایر خراسان رضوی گفت: پدیده خشکسالی ظرف یکسال اخیر پنج هزار میلیارد ریال خسارت در تولید علوفه برای عشایر این استان به بار آورده است.
محمد نبوی‌فرد روز یکشنبه در گفتگو با خبرنگار ایرنا افزود: مطابق با آخرین آمار هواشناسی از اول مهرماه تا اسفند ۹۹ این استان با متوسط بارندگی ۷۲.۷ میلیمتر نسبت به دوره آماری ۳۲ ساله ۴۲.۴ درصد کاهش و نسبت به سال زراعی قبل تا این تاریخ ۵۲.۴ درصد کاهش بارندگی داشته است.
وی ادامه داد: این میزان کاهش بارندگی خسارات فراوانی به مراتع، باغ ها و زمین‌های زراعی متعلق به عشایر استان وارد کرده است.
مدیرکل امور عشایر خراسان رضوی گفت: طبق نظر کارشناسان منابع طبیعی، کاهش هر میلیمتر بارندگی موجب کاهش یک کیلوگرم علوفه خشک از هر هکتار مرتع می شود لذا با توجه به کاهش ۷۹.۹ میلیمتری باران در سال زراعی جاری نسبت به بارش سال گذشته، برآورد می شود ۷۹.۹ کیلوگرم علوفه خشک در سطح هر هکتار از مراتع کاهش یابد.
وی افزود: با توجه به گستره حدود یک میلیون و ۶۰۰ هزار هکتاری مراتع عشایر استان، میزان کاهش علوفه در سال گذشته حدود ۱۲۸ هزار تن برآورد می‌شود و با توجه به گرانی علوفه در سال جاری این کاهش، فشار مضاعفی بر عشایر استان وارد می‌کند.
نبوی‌فرد ادامه داد: اگر متوسط قیمت علوفه خوش خوراک مرتعی ۳۵ هزار ریال در نظر گرفته شود، خسارت وارده به عشایر حدود چهار هزار و ۴۸۰ میلیارد ریال خواهد بود.
وی گفت: پدیده خشکسالی به صورت مستقیم و غیرمستقیم بر دامپروری اثر می‌گذارد و عمده اثرات مستقیم خشکسالی و تضعیف شدید پوشش گیاهی مراتع با کمبود و افزایش قیمت علوفه و تاثیر آن بر سلامت دام سبک بروز می کند که این امر آثاری منفی بر تولید مثل دام مولد و ارزش اقتصادی کل دامپروری دارد.
مدیرکل امور عشایر خراسان رضوی، فقر شدید مراتع و الزام تغذیه دستی دامها، نیاز شدید به انواع علوفه و نهاده، زیان اقتصادی شدید خانواده‌های عشایر این استان به دلیل افزایش سرسام‌آور هزینه‌ها همزمان با کاهش ارزش دام در بازار مصرف، عرضه و تقاضای نامتوازن، افت کیفیت علوفه مرتعی، گرانی انواع نهاده‌های دامی و بدهی سنگین عشایر ناشی از اجبار آنها به تهیه مقدار غیرمتعارف انواع نهاده‌های دامی با نرخ سنگین را بخشی از پیامدهای خسارتبار خشکسالی بر کار و زندگی عشایر خراسانی برشمرد.
وی افزود: مشکل تامین آب شرب دام و افزایش هزینه آن، گسترش ارسال بره‌های پروارنشده به کشتارگاه، کاهش بهره‌وری در مدیریت گله به واسطه ناتوانی اقتصادی عشایر، اجبار به حذف بره‌های ماده به عنوان دام مولد و تعدد مهاجرتهای جبری عشایر به حاشیه شهرها از دیگر تبعات و خسارات خشکسالی در زندگی عشایر است.
نبوی‌فرد همچنین به فعالیت تولیدی بخشی از عشایر خراسان رضوی در کشتزارها و باغهای این استان اشاره و بیان کرد: ۱۱ هزار هکتار زمین زراعی و باغی در سطح خراسان رضوی متعلق به عشایر است که این قشر سالانه سه هزار و ۳۰۳ تن محصولات باغی و ۱۹ هزار و ۸۹ تن محصولات زراعی در چارچوب کار و کشت بر روی این مزارع و باغها تولید و روانه بازارهای مصرف می‌کند.
مدیرکل امور عشایر خراسان رضوی همچنین کاهش نزولات آسمانی در حوزه زراعی و بطور خاص در کشت آبی و دیم را موجب سبز نشدن بهینه بذرهای کشت شده ذکر و بیان کرد: میزان خسارت وارده به عشایر این استان نیز، با توجه به مساحت عرصه زراعی در اختیار و حجم میانگین تولیدات آنها ۱۹ میلیارد ریال برآورد می‌شود.
عشایر تنها ۱.۵ درصد از کل جمعیت ایران را تشکیل می‌دهند اما تولید ۲۵ درصد مواد پروتیینی به ویژه گوشت قرمز، محصولات لبنی و همچنین ساخت و تولید ۴۰ درصد صنایع دستی کشور حاصل فعالیت این قشر است. عشایر ایران ۲۸ درصد جمعیت دام سبک کشور را در اختیار دارند.
ساختار جامعه عشایری ایران مبتنی بر ایل و عشیره است که با وجود پدیده‌های نوظهور در دنیای مدرن همچنان بکر مانده است و مهمتر از آن فرهنگ اصیل کار و تولید همیشگی عشایر است که در همین ساختار پایدار مانده است.
عشایر خراسان رضوی جمعیتی افزون بر هفت هزار و ۵۰۰ خانوار در قالب ۳۵ طایفه دارند.
عشایر خراسانی که ۹۹۰ هزار راس دام را در اختیار دارند با تولید سالانه ۱۲ هزار تن گوشت قرمز، ۱۷ هزار تن انواع فراورده‌های دامی شامل شیر، روغن، پشم، کرک و کود حیوانی و همچنین ۴۱ هزار و ۸۰۰ مترمربع صنایع دستی شامل “گلیم، قالیچه، فرش و تابلو فرش” نقشی به سزا در اقتصاد خراسان رضوی دارند.
