خیمه خشکسالی در صحرای عشایر
مدیرکل امور عشایر خراسان جنوبی گفت: در نتیجه خشکسالی چند ساله که در سال اخیر شدیدتر شده، مرتع در اختیار عشایر و همچنین دام‌های عشایر خسارت بسیاری دیده است.
مهدی عصمتی‌پور در گفت‌وگو با ایسنا، وظیفه اداره امور عشایر را امسال، با توجه به بارندگی اندک و خشکسالی، بسیار سخت و حساس برشمرد و گفت: امسال باید در راستای شعار سال و فرموده مقام معظم رهبری در جهت پشتیبانی از عشایر و رفع موانع تولید این قشر زحمت کش، دست در دست یکدیگر داده و جهادی عمل کرد.
وی با بیان اینکه امسال نوک تیز پیکان خشکسالی بسمت عشایر استان است، افزود: در چنین شرایطی باید محدودیت‌ها را کنار زد و با ایجاد روابط مناسب با دستگاهای اجرایی، عملکردها و خدمت رسانی‌ها را افزایش داد.
عصمتی پور با بیان اینکه عشایر قشری کم توقع هستند، افزود: در این شرایط سخت پیش از اینکه دیر شود و دیگر زمانی برای جبران نباشد باید با تلاش و کوشش مضاعف خدمت رسانی را به عشایر افزایش داد.
وی بیان کرد: با آموزش و اطلاع رسانی مناسب باید کاری کرد تا عشایر علاوه بر تولید گوشت قرمز که با توجه به خشکسالی بسیار کم شده از طریق جمع آوری صحیح پشم، استفاده و فروش آن نیز به درآمد برسند.
مدیرکل امور عشایر خراسان جنوبی، صنایع دستی، فعالیت در حوزه گردشگری و گیاهان داروئی را از دیگر روش‌های کسب درآمد برای عشایر عنوان کرد و گفت: صدور کارت شناسایی برای عشایر را جدی بگیرید تا اینکه عشایر واقعی مشخص شوند و بتوانند از امتیازات و تخصیص هایی که به آنها تعلق می گیرد بطور کامل و عادلانه بهره مند شوند.
وی تصریح کرد: باید سعی شود تمامی عشایر تحت پوشش بیمه روستائیان و عشایر قرار گیرند چراکه اهمیت بیمه در هنگام پیری و از کارافتادگی مشخص می‌شود و آن زمان است که موجب آسودگی و بی نیازی می‌شود.
مدیرکل امور عشایر خراسان جنوبی با بیان اینکه برای هشت تعاونی عشایری در استان کد بیمه‌ای اخذ شده است و در همین راستا باید تعداد بیمه شدگان عشایر امسال افزایش پیدا کند، اظهار کرد: برگزاری شوراهای عشایری در سطح شهرستان‌ها مهم است چراکه به آسیب شناسی مشکلات کمک شایانی می‌کند.
خسارت به ۳ میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار از مراتع
عصمتی پور با اشاره به خشکسالی بی سابقه‌ای که در استان بوقوع پیوسته است، اظهار کرد: با توجه به کاهش شدید نزولات آسمانی، به ۳ میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار از مراتع استان که در اختیار عشایر است، خسارت ۸۰ درصدی وارد شده و مابقی مراتع بدلیل گرد و خاک و همچنین نشست ماسه‌ها بر روی علوفه مرتع، کیفیت خود را از دست داده است.
وی افزود: میزان بارش نزولات آسمانی نسبت به سال گذشته بیش از ۷۰ درصد و نسبت به بلند مدت ۶۱ درصد کاهش داشته است.
مدیرکل امور عشایر خراسان جنوبی گفت: از تمامی دستگاه‌هایی که در آیین نامه ساماندهی عشایر، مصوب هیئت وزیران از آنها نام برده شده است، درخواست داریم تا در این بحران به عشایر کمک کنند تا بتوانیم خسارات ناشی از خشکسالی را در این جامعه به حداقل برسانیم.
عصمتی پور با اشاره به پیگیری‌ها و نگاه ویژه استاندار به عشایر استان، تصریح کرد: متأسفانه در سال زراعی جاری با توجه به کاهش شدید نزولات آسمانی و بدلیل خشکسالی، وضعیت در خصوص اشتغال و درآمد خانوارهای عشایری که صرفاً از طریق دامداری امرار معاش می‌کنند نگران کننده است.
مدیرکل امور عشایر خراسان جنوبی گفت: برای کاهش اثرات مخرب این بحران، مواردی در حال پیگیری داشته و عاجزانه از مسئولان درخواست همکاری و توجه بیشتر به این جامعه آسیب پذیر در اثر خشکسالی را داریم.
وی افزود: با توجه به فقر شدید مراتع و از طرفی گرانی و کمبود علوفه در بازار، شرکت پشتیبانی امور دام کشور در خصوص خرید دام مازاد جامعه عشایری ورود پیدا کرده و در مقابل، نهاده‌های دامی مورد نیاز را تحویل می‌دهد.
زلزله خاموشی که به دام‌ها هم رحم نکرد
عصمتی پور ادامه داد: در صورتی که دام خریداری شده مناسب برای کشتار نباشد می‌توان با در اختیار قرار دادن نهاده به صورت ” قرارداد پرواربندی” با شخص فروشنده، پس از طی دوره پروار، دام به کشتارگاه منتقل شود که در هر دو صورت ضمن تثبیت اشتغال عشایر، از سوء استفاده دلالان و واسطه‌ها نیز جلوگیری می‌شود.
مدیرکل امور عشایر خراسان جنوبی گفت: تامین اعتبار برای پوشش همگانی بیمه دام عشایر استان و هچنین پرداخت خسارت‌های ناشی از خشکسالی توسط صندوق بیمه محصولات کشاورزی براساس بیمه دام، می‌تواند تاثیر گذار باشد چرا که خشکسالی نیز خود یک زلزله مخرب و خاموش است.
عصمتی پور گفت: پرداخت تسهیلات قرض الحسنه با دوره باز پرداخت حداقل ۵ ساله برای نگهداری دام و خرید نهاده‌های دامی از اقداماتی است که می‌تواند برای عشایر مناسب باشد.
مدیرکل امور عشایر خراسان جنوبی گفت: بخشودگی جرایم دیرکرد، کارمزد و تمدید تسهیلات پرداختی به عشایر می‌تواند به مدت حداقل ۳ سال باشد چراکه با توجه به اینکه این جامعه مولد در سال جاری طبیعتا به دلیل عدم ارتزاق دام از مراتع، نیاز به خرید علوفه و نهاده‌های دامی برای حفظ و نگهداری دام پیدا می‌کنند، پیش بینی می‌شود هیچ گونه درآمدی برای پرداخت تسهیلاتی که سابق بر آن دریافت کرده، نداشته باشند.
عصمتی پور گفت: تامین اعتبار برای خرید تانکر کششی سیار و آبرسانی سیار به جامعه عشایری با توجه به نبود منابع آب در دسترس، از ضروریات عبور از این بحران است.
وی، بارندگی بسیار کم و در نتیجه خشکسالی پیش رو را جدی عنوان کرده و در بررسی اثرات آن گفت: ۴۰ درصد از مراتع استان در حوزه عشایری واقع شده است و بدلیل میزان بارندگی کم ۸۰ درصد آن خسارت دیده است.
فقر مرتع و زخم عشایر
عصمتی پور گفت: بیشترین آسیب از فقر مرتع را مسلما عشایر متحمل می‌شوند چراکه محل کسب درآمد عشایر، دامداری است و خشکسالی مراتع موجب می‌شود نرخ مرگ و میر دام افزایش یابد و دام‌هایی که زنده می‌مانند نیز به دلیل تغذیه ناکافی طبعا سایر فرآورده‌های آنها شامل گوشت، شیر و پشم بسیار اندک خواهد بود.
وی، پایین آمدن سطح آب در چاه های مالداری را از دیگر اثرات بارندگی کم دانست و افزود: ۱۴۰ حلقه از چاه‌های مالداری استان که عشایر در کوچ از آن بهره‌مند می‌شوند نیز خشکیده است.
مدیرکل امور عشایر خراسان جنوبی، این موارد را اثرات مسقیم خشکسالی قلمداد کرده و گفت: کاهش درآمد، بیکاری، افزایش مهاجرت، ناامنی و در نهایت افزایش قیمت نهاده های دامی از تاثیرات غیر مستقیم خشکسالی بر عشایر استان است.
عصمتی پوربا بیان اینکه درمجموع خشکسالی بالغ بر ۳ هزار میلیون ریال حوزه بر عشایری خسارت وارد کرده است، افزود: کمک به صندوق های اعتبارات خرد زنان عشایری در مجموع به مبلغ ۲۵ میلیارد ریال، اجرای طرح زنجیره تولید گوشت قرمز با ارائه ۲۶۰ میلیارد ریال تسهیلات ارزان قیمت در راستای ۵۵۶ قرارداد پرواربندی، ارائه تسهیلات قرض‌الحسنه ۵ ساله به مبلغ ۱۰۷ میلیارد ریال، آبرسانی سیار آب شرب انسان و دام برای ۶هزار و ۵۲۰ خانوار عشایری و توزیع ۲۷ هزار و ۲۲۷ تن علوفه و نهاده دامی از اقدامات اداره کل امور عشایر استان در راستای کمک به عشایر بوده است.
دلالانی که از خشکسالی سوء استفاده کردند
عصمتی پور با اشاره به سوء استفاده دلالان و واسطه‌ها از شرایط پیش آمده گفت: با توجه به شرایط مرتع در استان و گرانی علوفه، هزینه‌های نگهداری و حفظ دام بسیار بالا بوده و تعداد زیادی از دامداران و عشایر تصمیم به فروش دام‌ها گرفته‌اند که این موضوع سبب شده نخست دلالان، دام را با قیمت بسیار ناچیز و دوما با چک و حتی بدون آن، بصورت وعده بلند مدت از دامدار خریداری کنند و عملا در انتها مبلغی دست دامدار را نمی‌گیرد و شغلی که منبع درآمدش بوده نیز از دست می‌رود.
وی در ارائه راهکارهایی برای تسهیل شرایط موجود گفت: با توجه به کمبود علوفه مرتع و همچنین گرانی و کمبود علوفه در بازار، باید درخصوص خرید دام مازاد جامعه عشایری ورود پیدا کرد و اقدامی انجام داد و همچنین درصورتی که دام خریداری شده نیز مناسب برای کشتار نباشد با در اختیار قرار دادن نهاده به صورت قرارداد پرواربندی پس ازطی دوره پروار، دام را به کشتارگاه منتقل کرد.
مدیرکل امور عشایر خراسان جنوبی افزود: در هرصورت، انجام این موارد ضمن تثبیت اشتغال دامدار، از سوءاستفاده دلالان و واسطه‌ها نیز جلوگیری می‌کند.
عصمتی پور گفت: پرداخت تسهیلات قرض الحسنه با دوره بازپرداخت حداقل پنج ساله برای نگهداری دام، خرید نهاده‌های دامی مورد نیاز و همچنین بخشودگی جرایم دیر کرد و تمدید تسهیلات پرداختی به عشایر به مدت حداقل ۳ سال، در شرایط کنونی می‌تواند کمکی برای عشایر باشد.
وی گفت: جامعه عشایری جامعه‌ای مولد است و بی‌منت و با کمترین بهره برداری از امکانات، برای امنیت و تولید کشور می‌کوشد که باید قدردان آن بود.
مدیرکل امور عشایر خراسان جنوبی خاطرنشان کرد: خشکسالی خود پدیده‌ای است که تاثیرات ثانویه‌ای دارد و برای رفع آن همه دستگاه‌های اجرایی باید در کنار هم باشند.
وی با تاکید بر سرمایه گذاری‌های حمایتی دولت با هدف گسترش فعالیت‌های عشایر، بیان کرد: وقوع خشکسالی علاوه بر تاثیرات شدید اقتصادی، تاثیرات منفی اجتماعی نیز بر طایفه‌های عشایری بر جای می‌گذارد که باعث کندی روند توسعه می‌شود.
عصمتی پور یادآور شد: عشایر قشر مولد جامعه هستند که باید از تاثیرات بیشتر خشکسالی بر زندگیشان و وقوع مهاجرت‌های فصلی و موقت این قشر و در نتیجه کاهش و عدم کیفیت تولیداتشان جلوگیری کرد.
