تبعات خشکی زاینده‌رود و پیشروی بیابان در اصفهان
رئیس اداره بیابان زدایی اداره کل منابع طبیعی وآبخیزداری استان اصفهان با گلایه از اعتبارات اندک برای مقابله با بیابان زایی، گفت: بیابان زایی پهنه ای اتفاق می افتد و بیابان زدایی به صورت نقطه ای انجام می شود، در این شرایط بیابان زایی با شیب تندی در حال پیشروی است.
حسینعلی نریمانی در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به پدیده غالب خشکسالی در اصفهان و تشدید گرد و غبار و ریزگردها، اظهار کرد: امسال اثبات شد که تغییرات اقلیمی واقعی است و در کل دنیا اتفاق می افتد؛ مقایسه بارش ها در سال ۹۸ و بعد از سال ۹۹ با سال های ۹۶ و ۹۷ و ۱۴۰۰ به ما اثبات می کند، تغییرات اقلیمی واقعی است باید خود را با این شرایط تطبیق دهیم.
وی توضیح داد: اگر به صورت غیر اصولی کشاورزی می کنیم باید به سمت افزایش بهره وری حرکت کنیم، همچنین اگر در مناطق خشک از معادن سطحی بهره برداری می کنیم باید این کار را کنترل کنیم.
سرپرست معاونت فنی اداره کل منابع طبیعی استان اصفهان تصریح کرد: در مجموع تغییرات اقلیمی به ما می گوید که یک بار دیگر فعالیت های خود را مرور کنیم و اقداماتی که موجب تشدید بیابان زایی می شود را، متوقف یا اصلاح کنیم.
تغییرات اقلیمی فرامرزی است
وی با اشاره به اقدامات صورت گرفته برای بیابان زدایی در استان اصفهان، گفت: در سال گذشته ۹۰۰ هزار هکتار نهالکاری، ۲۱۰۰ هکتار آبیاری مراقب، ۱۷۵۰ هکتار مدیریت روان آب، ۵۰ کیلومتر بادشکن غیر زنده و همچنین عملیات مدیریت جنگل های دست کاشت در سطح ۳ هزار هکتار انجام شده است؛ شاید مجموعه این اقدامات ۱۰ هزار هکتار باشد، اما باید توجه داشت که تغییرات اقلیمی و کاهش بارش ها موجب اثرات بیابان زایی در سطح میلیون هکتار شده است.
نریمانی تاکید کرد: اگرچه اقدامات بیابان زدایی در استان انجام می شود، اما تغییرات اقلیمی فرامرزی است و علاوه بر ورود ریزگردهای برون مرزی به داخل کشور، در داخل نیز مرزهای سمنان، یزد، قم و … آسیب پذیر هستند و با توجه به اینکه در این مرزها سکونت افراد بسیار اندک است، تمرکز کمتری برای رفع اثرات بیابان زایی آن انجام می شود.
وی توضیح داد: با کاهش بارندگی، رطوبت خاک کاهش می یابد در این شرایط چسبندگی بین ذرات خاک کمتر می شود که با کمترین سرعت باد شاهد طوفان گرد و غبار همانند ابتدای امسال در کشور و استان می شویم.
یک میلیون و ۵۰۰ هزار هکتار کانون بحران گرد و خاک در اصفهان
سرپرست معاونت فنی اداره کل منابع طبیعی استان اصفهان گفت: متاسفانه درحالیکه بیابان زایی پهنه ای اتفاق می افتد و بیابان زدایی به صورت نقطه ای انجام می شود، در این شرایط بیابان زایی با شیب تندی پیشروی، اما بیابان زدایی با شیب کندی انجام می شود.
وی با بیان اینکه سالانه یک درصد مساحت کشور تبدیل به بیابان می شود، این عدد در اصفهان نیم درصد است، توضیح داد: طی یک بررسی از سال ۸۱ تا ۹۸، حدود نیم درصد به مساحت بیابان های استان (مناطق تحت تاثیر فرمایش بادی) اضافه می شود.
نریمانی با بیان اینکه ۱۰ درصد اراضی خشک دنیا بیابانی است که این عدد در کشور ۲۰ درصد و در استان اصفهان ۳۰ درصد است، توضیح داد: در حال حاضر ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار از اراضی استان اصفهان بیابانی است که از این میزان یک میلیون و ۵۰۰ هزار هکتار آن کانون بحران است؛ به این معنا که اگر گرد و غبار در این کانون ها رخ دهد به طور قطع شاهد خسارت سنگینی به منابع زیستی و اقتصادی خواهیم بود.
بیابان زدایی اولویت مهم استان شود
وی با اشاره به اینکه طی نیم قرن گذشته ۳۰۸ هزار هکتار از کانون های بحران استان را احیا کرده ایم، گفت: این کانون ها اکنون به جنگل دست کاشت تبدیل شده و در پناه آن صنعت رونق و مناطق مسکونی شکل گرفته و جاده ها و اراضی کشاوزی حفظ شده است.
رئیس اداره بیابان زدایی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان با تاکید بر اینکه با شرایط اقلیمی موجود باید بیابان زدایی اولویت مهم استان قرار گیرد، تصریح کرد: در بحث بیابان زدایی اعتبارات ملی در مقابل اعتبارات استانی بسیار بیشتر است و اگر بخواهیم با همین شرایط اعتبارات پیش رویم، شاهد افزایش بیابان زایی در استان خواهیم بود.
وی با بیان اینکه اگرچه باید با شرایط اقلیمی موجود سازگاز شویم، اما باید فشار خود را از طبیعت کمتر کنیم، توضیح داد: به عنوان مثال معادن سطحی همچون خاک رس، شن و گچ و … باید از استان حذف شود، همچنین در بحث آب، با جریان زاینده رود، بیش از ۱۰۰ هزار هکتار اراضی کشاورزی زیر کشت می رود و اگر حقابه کشاورزان داده شود، به طور قطع گرد و غبارها کمتر خواهد شد.
خشکی زاینده رود و طوفان های گرد و غبار در مناطق مسکونی
نریمانی در ادامه با اشاره به تبعات خشکی زاینده رود و تاثیر آن بر بحران بیابان زایی در استان اصفهان، تصریح کرد: خشکی زاینده رود به حرکت طوفان های گرد و غباری به سمت مناطق مسکونی کمک می کند (اگر باد از شرق باشد، گرد و خاک به سمت اصفهان می آید و اگر جهت باد، غرب باشد، گرد و خاک به سمت ورزنه و جاده ترانزیتی و راه آهن می رود).
وی تاکید کرد: هر چه اراضی کشاورزی اصفهان کمتر تحت پوشش گیاهی و زیر کشت رود، مستعد فرسایش خاک می شود.
رئیس اداره بیابان زدایی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان با تاکید بر ضرورت کنترل برداشت از چاه های آب، اظهار کرد: نباید مازاد بر دبی این چاه ها برداشت شود که خوشبختانه این کار توسط آب منطقه ای در حال انجام است.
وی با اشاره به پساب و آب های نامتعارف در استان اصفهان، گفت: مدیریت استان باید بخشی از این پساب را به بیابان زدایی تخصیص دهد تا با این آب در حاشیه جاده ها کمربند سبز ایجاد کنیم، در این شرایط تبعات گرد و غبار در جاده ها را می توان به حداقل برسانیم.
بار بیابان زدایی تنها بر دوش یک وزارتخانه
نریمانی در ادامه با تاکید بر ضرورت همگرایی ادارات برای مقابله با بیابان زایی، تصریح کرد: با اعتبارات ناچیز است و اگر تنها یک اداره بخواهد بیابان زدایی کند، شاهد دستاوردی همانند امروز خواهیم بود، در حالیکه باید شاهد تعامل دستگاه های مختلف باشیم.
به گفته رئیس اداره بیابان زدایی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان، در قانونی با عنوان «اقدام ملی بیابان زدایی» حدود ۱۲ وزارتخانه عضو هستند، در حالیکه اکنون بار بیابان زدایی تنها بر دوش وزارت جهاد کشاورزی و سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری است.
وی تاکید کرد: با این وجود دورنمای بیابان زدایی در استان اصفهان مثبت است و شرایط خوبی نسبت به کشور داریم، اما نیازمند کمک دستگاه های مختلف و اعتبارات مناسب برای مقابله با بیابان زایی هستیم.
