حضور در دو جبهه، مقابله با دو ویروس
تهران- ایرنا- مقابله با همه‌گیری کرونا در ایران در حکم جنگ با دو ویروس کشنده در دو جبهه مختلف است.
«حسن روحانی» رئیس‌جمهوری امروز (یکشنبه بیست‌وچهارم فروردین‌ماه) در جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا ضمن تبیین جزییات بیشتری از طرح «فاصله‌گذاری هوشمند اجتماعی» و زمان‌بندی مراحل آن در حوزه‌هایی نظیر حمل و نقل، از برخی الزامات بازگشایی فعالیت‌های اقتصادی کم‌خطر سخن‌گفت.
با نگاهی به اظهارات رئیس‌جمهوری طی روزهای منتهی به ابتدای هفته جاری که فعالیت ادارات، دستگاه‌های مختلف، بنگاه‌های تولیدی و … به صورت پلکانی و پس از تعطیلات درآمیخته نوروزی و کرونایی از سرگرفته‌شد، می‌توان به مختصات اصلی راهبرد کلان کشور در مواجهه و مقابله با بحران جهانی کرونا رسید.
تصمیمات دولت که در چارچوب ستاد ملی مقابله با کرونا برای تدوین این راهبرد صورت گرفته البته بازخوردهای مختلفی را به‌دنبال داشته و به دلیل حساسیت وضعیت حال حاضر کشور و ارتباط مستقیم تصمیمات یادشده با امنیت وجودی مردم با واکنش‌های بسیاری مواجه شده‌است.
در کنار طیف وسیعی از انتقادات یا ارائه پیشنهادات کارشناسانه و غیرکارشناسانه، می‌توان شاهد حجم عظیمی از عملیات روانی علیه کانون فرماندهی مقابله با کرونا در کشور بود چنانکه چند روز پیش معاون ارتباطات و اطلاع‌رسانی دفتر رئیس‌جمهوری با اشاره به خبرپراکنی یکی از رسانه‌های فارسی‌زبان خارجی درباره وضعیت اپیدمی در کشور و انتساب سخنانی به روحانی در زمینه ارجحیت بازگشایی فعالیت‌های اقتصادی و جلوگیری از بروز اعتراضات خیابانی بر جان میلیون‌ها شهروند، حجم چشمگیر تبلیغات ضدایرانی این دست رسانه‌ها را «جنگ روانی» توصیف کرد.
طی روزهای اخیر و بازگشایی نیم‌بند برخی ادارات به ویژه در تهران، انتشار تصاویر مختلف و متعدد از شلوغترین خیابان‌های پایتخت و پرازدحام‌ترین صحنه‌ها از حمل و نقل عمومی محوری مشترک در رسانه‌های مزبور بوده که البته در شبکه‌های اجتماعی فارسی‌زبان هم انعکاس ویژه‌ای یافته‌است.
این رسانه‌ها از افزایش ۳۰ تا ۴۰ درصدی مسافرت‌های درون شهری از طریق متروی تهران و حجم ۳۰۰ هزارنفری جابجایی‌ها در متروی پایتخت خبر داده‌اند و حتی با تعبیر به مطلوبِ اظهارات رئیس شورای شهر تهران مبنی بر اینکه در مترو اگر نتوانند این فاصله‌گذاری را عمل کنند باید فعالیت آن متوقف شود، به نقل از «محسن هاشمی» از ناممکن‌بودن طرح فاصله‌گذاری اجتماعی نوشتند.
با وجود گسترش انتقادات علیه تصمیمات دولت، روحانی در اظهارات مختلف در جایگاه رئیس‌جمهوری، رئیس ستاد ملی مقابله با کرونا و رئیس شورای عالی امنیت ملی بارها انگاره‌هایی نظیر اختلاف میان دستگاه‌های مختلف در مدیریت بحران کرونا و نسخه‌پیچی‌هایی در زمینه تعطیلی کامل کشور و ورود به فرایند قرنطینه کامل را رد کرده و با اشاره به ناممکن و بی‌ثمربودن پیاده‌سازی اسلوب کشورهایی نظیر چین و سایر کشورها در ایران برای مبارزه با کرونا از طرح فاصله‌گذاری اجتماعی و مرحله هوشمند آن دفاع کرده‌است.
رئیس‌جمهوری در جلسه چهارشنبه ۲۰ فروردین هیات دولت گفت: اینکه بعضی‌ها می‌گویند دولت یک زمانی تلاشش فقط مقابله با کرونا بود و امروز تلاشش شده برای تامین زندگی مردم، فکر کنم دقیق بیان نمی‌فرمایند. از اول تلاش ما بر این بود که هم در مقابل کرونا ایستادگی کنیم و سلامت مردم را تامین کنیم و هم نیازمندی‌های ضروری مردم تامین شود.
روحانی خاطرنشان کرد: ما مرگ کرونایی را قبول نداریم و باید به حداقل ممکن برسد، ما مرگ از فقر و گرسنگی را هم قبول نداریم این هم معنا ندارد اگر کسی بگوید یکی از گرسنگی بمیرد این اشکال ندارد از کرونا بمیرد اشکال دارد، این بیان بیانِ دقیق و درستی نیست ما باید همه نیازمندی‌های ضروری مردم را تامین کنیم. شما بگویید فقط کرونا، خیلی خب برای مقابله با کرونا بنزین می‌خواهیم یا خیر؟ بگویید فقط کرونا، برای این مبارزه با کرونا برق می‌خواهیم یا خیر؟ بگویید فقط کرونا، برای مقابله با کرونا، جان نیاز به نان دارد یا خیر؟ جان بی نان که نمی‌ماند با گرسنگی از بین می‌رود؟
با نگاهی به اخباری که این روزها به گوش می‌رسد دوگانه‌های کرونایی شکلی جهانی می‌یابد. به نوشته برخی رسانه‌ها و به گفته شماری از محققین ممکن است با فرارسیدن تابستان نیز شیوع کرونا متوقف نشود و روند همه‌گیری آن ادامه یابد. در همین حال بسیاری از صاحبنظران حوزه پزشکی و نیز دولتمردان در سراسر جهان تصریح داشته‌اند که نمی‌توان موعدی را برای پایان کرونا اعلام کرد و این ویروس شاید طی یکی دو سال آینده سربار و مهمان مزاحم جوامع بشری باشد. از سوی دیگر، سازمان جهانی بهداشت درباره پیامدهای برداشتن یا کاهش محدودیت‌های اعمال شده بر حضور اجتماعی و فعالیت اقتصادی هشدار داده و اعلام کرده این اقدام می‌تواند تبعاتی مرگبار داشته‌باشد.
در این شرایط، الزامات تهیه لجستیک مورد نیاز برای جنگ دولت‌ها با کرونا فشاری مضاعف را متوجه آن‌ها ساخته‌است تا جایی که رئیس‌جمهوری بزرگ‌ترین قدرت اقتصادی جهان در آخرین اظهاراتش راه‌اندازی دوباره فعالیت‌های اقتصادی را مهمترین تصمیم دوران زندگی‌اش دانسته‌است.
با نگاهی به انعکاس مشکلات کشورهایی که این هفته‌ها را در اَشکال و سطوح مختلفِ قرنطینه گذرانده‌اند، می‌توان چالش‌های پشت‌جبهه جنگ با کرونا را دریافت؛ از تصاویر کادر درمان که به‌جای پوشش پزشکی مجبور به پوشیدن کیسه‌زباله شده‌اند تا استفاده از تکه‌پاره‌های البسته مستعمل پزشکی به جای ماسک که در کشورهای اروپای غربی خبرساز شده است.
به نوشته رسانه‌ها طی هفته‌هایی که از بروز کرونا می‌گذرد تنها در آمریکا حدود ۱۷ میلیون نفر کار خود را از دست داده‌اند یعنی رقمی دو برابر کل تعداد افراد خوداشتغال در این کشور. در ایران هم به گفته سخنگوی دولت تعطیلی درازمدت بر اثر کرونا می‌تواند پیامدهایی چون بیکاری حدود چهار میلیون نفر را به همراه داشته باشد.
صرف نظر از پیامدهای مستقیم و غیرمستقیم کرونا برای اقتصاد کشورها این واقعیت را باید به شکلی جدی مورد توجه قرار داد که بیش از دویست کشور جهانی اکنون درگیر شرایط یک جنگ تمام‌عیار با دشمنی سرسخت شده‌اند. در شرایط جنگی نیز ضروری‌ترین اقدام برای کشور افزایش توان تولیدی است و نمی‌توان نمونه‌ای را در تاریخ یافت که کشوری در شرایط جنگی، به جای تقویت خطوط تولید، دست به تعطیلی این خطوط بزند. از این رو مفهوم واقعی مدیریت شرایط جنگ با کرونا را باید در ایجاد تعادل بین مدیریت سلامت و دفاع از جان شهروندان و نیز مدیریت لجستیک و پیش‌نیازهای ادامه جنگی دانست که معلوم نیست چه زمانی پایان یابد.
این شرایط برای کشوری چون ایران به مراتب دشوارتر از سایر کشورها است زیرا همچنان که رئیس‌جمهوری امروز خطاب به سران غربی و اروپایی تصریح داشته «ما ویروس کرونا داریم شما هم دارید، ما ویروس بدتر از کرونا داشتیم و داریم که شما ندارید و آن تحریم است. ما ویروس تحریم داشتیم و کرونا هم به آن اضافه شد. اما مردم ما همدیگر را کمک کردند و دست هم را گرفتند و این برای همه ما جای افتخار دارد.»
