سند سازگاری با کم‌آبی خراسان جنوبی از برنامه عقب است
سعید سروری روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: سند سازگاری با کم‌آبی خراسان جنوبی در مرداد سال ۱۳۹۸ به تصویب کارگروه ملی سازگاری با کم‌آبی رسید که براساس این سند، صرفه‌جویی از منابع آب زیرزمینی استان توسط دستگاه‌های متولی تا سال ۱۴۰۵ به میزان ۱۷۵ میلیون مترمکعب مشخص شد.
وی گفت: اما در شورای حفاظت از منابع آب استان تصویب شد که اجرای سند سازگاری با کم‌آبی به دلیل شرایط خشکسالی، یک سال با وقفه اجرا شود که با این مصوبه، اجرای سند از سالی آبی ۱۴۰۰ – ۱۳۹۹ در خراسان جنوبی آغاز شد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی بیان کرد: در فاز دوم این طرح که از سال ۱۴۰۷ آغاز می‌شود و تا ۱۴۱۲ ادامه دارد باید ۱۲۲ میلیون مترمکعب فقط در بخش کشاورزی استان مدیریت مصرف داشته باشیم.
وی گفت: برنامه اجرایی هر دستگاه در قالب سند سازگاری با کم‌آبی تدوین شده و به عنوان مثال در بخش کشاورزی از مجموع ۱۶۳ میلیون مترمکعب مدیریت آب، ۱۴۳ میلیون مترمکعب باید در راستای اصلاح و تعدیل پروانه‌ها و ۲۰ میلیون مترمکعب در زمینه جلوگیری از اضافه برداشت با نصب کنتور هوشمند صرفه‌جویی شود.
سروری افزود: پلمب چاه‌های غیرمجاز در این سند برعهده شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی است که با انسداد این چاه‌ها یک میلیون مترمکعب آب باید در افق طرح صرفه‌جویی شود.
وی بیان کرد: براساس این سند تا افق ۱۴۰۵، شرکت آب منطقه‌ای با همکاری سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی ۱۶۳ میلیون مترمکعب، انسداد چاه‌های غیرمجاز توسط شرکت آب منطقه‌ای یک میلیون مترمکعب، شرکت آب و فاضلاب در مدیریت مصرف آب شهری و روستای ۹.۵ میلیون مترمکعب، اداره کل صنعت، معدن و تجارت ۱.۵ میلیون مترمکعب و بخش بوستان‌ها و فضای سبز شهری باید ۰.۹ میلیون مترمکعب در مصارف آب خود مدیریت داشته باشند.
صرفه‌جویی سالانه بیش از ۲۵ میلیون مترمکعب
سروری گفت: براساس این سند دستگاه‌های متولی از سال ۱۳۹۹ تا سال ۱۴۰۵ موظف هستند که سالانه ۲۵.۱۲ میلیون مترمکعب در مصارف خود صرفه‌جویی داشته باشند.
وی افزود: براساس افق اجرای سند باید ۱۷۵.۹ میلیون مترمکعب آب در بخش‌های مختلف استان صرفه‌جویی می‌شد که تاکنون ۲۱.۵۵ میلیون مترمکعب در مصرف منابع آبی استان صرفه‌جویی شده و پیشرفت کلی سند ۱۲.۲۵ درصد است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی بیان کرد: از ابتدای اجرای سند تاکنون شهرداری‌های استان در آب مصرفی فضای سبز ۰.۴ میلیون مترمکعب صرفه‌جویی داشته‌اند که باید تا افق طرح، ۰.۵ میلیون مترمکعب دیگر صرفه‌جویی داشته باشند.
وی گفت: : پیشرفت کلی این سند در زمینه مدیریت آب در فضای سبز و خدمات شهری، ۴۴ درصد است و ۲۳.۳۳ درصد در این بخش نسبت به برنامه جلو هستیم.
سروری عنوان کرد: در بخش صنعت و معدن ۱.۵ میلیون مترمکعب در افق طرح باید صرفه‌جویی شود که از ابتدای اجرای سند سازگاری با کم‌آبی تاکنون ۰.۰۴ میلیون متر مکعب صرفه‌جویی شده و مدیریت آب در این بخش ۲.۶۷ درصد پیشرفت دارد که ۱۸.۶۶ درصد در این بخش از برنامه عقب هستیم.
وی گفت: سهم بخش کشاورزی از محل اصلاح و تعدیل پروانه‌ها و جلوگیری از اضافه برداشت توسط شرکت آب منطقه‌ای در برنامه پنج ساله ۱۶۳ میلیون مترمکعب بوده که تاکنون ۱۸.۳۳ میلیون مترمکعب در این بخش صرفه‌جویی شده و پیشرفت کلی مدیریت آب بخش کشاورزی ۱۱.۲۵ درصد است که در این بخش هم ۱۰.۱۸ درصد از برنامه عقب هستیم.
سروری افزود: سهم بخش آب شرب شهری و روستایی ۹.۵ میلیون مترمکعب در افق اجرای سند پیش‌بینی شده که تاکنون ۲.۵۹ میلیون مترمکعب در این بخش مدیریت شده و پیشرفت کلی ۲۷.۲۶ درصد است که ۵.۸۹ درصد از برنامه جلوتر هستیم.
علت عقب ماندن سند سازگاری با کم‌آبی از برنامه چیست؟
وی گفت: جلوگیری از اضافه برداشت از منابع آب زیرزمینی از ۱۳۹۲ با نصب کنتور هوشمند اجرایی شد که تاکنون از این محل ۲۰۰ میلیون مترمکعب مدیریت مصرف آب داشته‌ایم و این کاهش برداشت پروانه‌ها، فشاری را در این سالیان به کشاورزان تحمیل کرده بود.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی افزود: از طرفی به دلیل خشکسالی بی‌سابقه طی ۲ سال اخیر به‌خصوص در سال ۱۳۹۹ در شورای حفاظت از منابع آب استان تصویب شد که اجرای سند سازگاری با کم‌آبی به دلیل شرایط بد خشکسالی یک سال با وقفه اجرا شود که با این مصوبه، اجرای سند از سالی آبی ۱۴۰۰ – ۱۳۹۹ در استان آغاز شد.
وی گفت: تداوم خشکسالی، کاهش بارندگی‌های امسال و وضعیت ذخایر سدها از یک سو و کسری مخزن ۱۲۵ میلیون مترمکعبی دشت‌های استان از سوی دیگر نشان می‌دهد که باید بیش از پیش نسبت به مدیریت مصرف آب در همه بخش‌های کشاورزی، صنعت و شرب اهتمام شود و اجرای کامل سند سازگاری با کم‌آبی ما را به این هدف مهم خواهد رساند.
اجرای موفق سند نیازمند همت همگانی
سروری تاکید کرد: در اجرای سند سازگاری با کم‌آبی هدف اصلی ما این است که حجم برداشت از چاه‌های کشاورزی را کاهش دهیم تا به معیشت و اقتصاد کشاورزان هم ضربه‌ای وارد نشود.
وی گفت: در حال حاضر با همکاری سازمان جهاد کشاورزی و کشاورزان به دنبال راهکارهای جدیدی هستیم تا در مسیر رسیدن به اهداف این سند کمترین ضربه به کشاورزان وارد شود.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی افزود: دستیابی به اهداف در سند سازگاری نیازمند همت همگانی و همه‌جانبه تمامی بخش‌های متولی است و باید در افق مشخص شده به اهداف اصلی از اجرای این سند یعنی پایداری منابع آبی و ثبات جمعیتی برسیم تا در سالیان آینده هم کمترین بحران آبی را داشته باشیم.
وی گفت: با توجه به افت شدید منابع آب زیرزمینی و جلوگیری از کمیت و کیفیت آن نیاز است که بیشتر از منابع آب سطحی استفاده کنیم و در حد معقول از منابع آب زیرزمینی برداشت شود اما متاسفانه تمامی یا بیشتر حجم آب مصرفی استان از منابع آب زیرزمینی است که این موضوع ما در آینده دچار بحران خواهد کرد.
سروری تصریح کرد: براساس استانداردهای جهانی سالانه ۴۰ درصد حجم ورودی آب به سفرهای زیرزمین را می‌توانیم برداشت کنیم که در حال حاضر ما در خراسان جنوبی به مرحله فوق بحران رسیده‌ایم و نه تنها ۱۰۰ درصد آب ورودی به سفره‌ها را برداشت می‌کنیم بلکه سالانه ۱۲۵ میلیون مترمکعب هم اضافه برداشت داریم.
اضافه برداشت از منابع آب زیرزمینی باید جبران شود
وی گفت: طبق سند سازگاری با کم‌آبی استان در یک برنامه مدون و بلندمدت به دنبال این هستیم که اضافه برداشت را به‌صورت کامل جبران کنیم، سه میلیارد و ۸۰۰ میلیون مترمکعب کسری مخزن تجمعی در استان داریم که باید نسبت به جبران آن در بلندمدت اقدام شود پس همه ما باید به این باور برسیم که در خراسان جنوبی شرایط بحرانی و شاید فوق بحرانی از نظر کم‌آبی داریم.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی اضافه کرد: ۱۳ هزار و ۵۹۵ منبع آبی در این استان داریم که از این تعداد سه هزار و ۷۸۴ مورد چاه، ۶ هزار و ۹۴۷ مورد قنات، ۲ هزار و ۸۶۴ مورد چشمه است که سالانه از این منابع آبی ۹۰۵ میلیون مترمکعب آب برداشت می‌شود.
وی افزود: براساس این آمار در حال حاضر ۷۳ درصد منابع آبی استان از محل چاه، ۲۳ درصد از محل قنات و چهار درصد از محل چشمه برداشت می‌شود.
سروری با بیان اینکه ۸۸ درصد منبع آبی استان در بخش کشاورزی، ۹ درصد شرب و سه درصد در زمینه صنعت و خدمات مصرف می‌شود گفت: تاکنون ۹۹ درصد چاه‌های کشاورزی استان به کنتور هوشمند مجهز شده است.
وی افزود: تاکنون با نصب کنتورهای هوشمند برای چاه‌های آب، ۲۰۰ میلیون مترمکعب صرفه‌جویی در برداشت آب داشته‌ایم و نصب کنتور هوشمند برای همه چاه‌های استان نقش موثری در مدیریت مصرف آب دارد.
