سرما چه بلایی سر بدنتان می‌آورد
سرما زدگی (Frostbite) معمولا با قرار گرفتن طولانی مدت اعضای بدن در معرض هوای سرد و زیر صفر درجه سانتی گراد ایجاد می‌شود؛ اغلب دست ها، پاها، بینی، گونه‌ها و گوش‌ها در معرض سرمازدگی قرار دارند.
یکی از مکانیزم‌های طبیعی برای حفظ حیا و دفاع در برابر سرما، لرزیدن است. بدن بلافاصله پس از قرار گرفتن در معرض هوای سرد، شروع به لرزیدن می‌کند. لرزاندن اندام‌های بدن باعث حفظ گرمای بدن می‌شود.
از دیگر واکنش‌های بدن هنگام مواجهه شدن با سرما، کاهش سرعت جریان خون سر انگشتان دست و پا است؛ بدن با این واکنش سعی می‌کند تا کمبود دما را جبران و گرمای اعضای حیاتی بدن را حفظ کند. در حقیقت، دست‌ها و پاها نخستین قربانیانی سرمازدگی هستند تا دمای داخلی دیگر اعضای بدن حفظ شود، در نتیجه فرد زنده بماند.
پارگی عضلانی و تاندونی نیز در هوای سرد بیشتر روی می‌دهد و عضلات غیر فعال بیشتر در معرض آسیب قرار دارند.
سرمازدگی اغلب در میان افرادی که در فضای باز کار می‌کنند، بی خانمان ها، افراد گرفتار در برف و بوران پیش می‌آید. در این بین احتمال خطر سرمازدگی در بین مبتلایان به بیماری‌های خاص مانند بیماری‌های قلبی- عروقی، افراد دیابتی بیشتر از سایر افراد است.
دکتر حسین فراهینی، رئیس بخش آموزشی ارتوپدی بیمارستان رسول اکرم (ص) و جراح استخوان و مفاصل در این خصوص به سیناپرس گفت: سرمازدگی یک ضایعه موضعی به علت سرما و یخزدگی ایجاد می‌شود. سرمازدگی اغلب در پاها، دست ها، گوش ها، بینی و گونه‌ها و قرنیه (هنگام اسکی و اسکیت به علت استفاده نکردن از عینک) به وجود می‌آید.
وی افزود: هر عاملی که جریان خون را مختل کند مانند کفش‌های تنگ، کم آبی بدن، خستگی و افزایش ارتفاع محیط می‌تواند خطر سرمازدگی را افزایش دهد.
این فوق تخصص جراحی زانو و آرتروسکوپی به علایم سرمازدگی اشاره کرد و اظهارداشت: در سرمازدگی خفیف، پوست سفید، دردناک و بی حس می‌شود، اما قابل انعطاف است. در این حالت باید قسمت سرما زده را زیر بغل نگه داشت یا با لباس گرم کرد. در طی گرم کردن، گز گز کردن شروع شده و به تدریج پر خونی ایجاد می‌شود و در طی چند دقیقه حس پوست طبیعی شده و فعالیت آن به حد طبیعی می‌رسد.
این استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران ادامه داد: در سرمازدگی شدید بافت‌ها سفت، بی حس، سفید و لکه لکه می‌شوند. اگر احتمال سرمازدگی مجدد وجود دارد، هیچ کوششی برای گرم کردن بافت و ذوب کردن یخ زدگی نباید انجام داد، زیرا بافتی که یخ می‌زند، ذوب می‌شود و مجددا یخ می‌زند بیشتر دچار آسیب می‌شود تا اینکه در حال سرمازدگی باقی بماند. مثلا راه رفتن با پای سرمازده حتی برای ۷۲ ساعت بهتر است تا اینکه گرم شود و مجددا دچار سرمازدگی شود.
وی بیان کرد: گرم کردن عضو سرمازده نیز به طور ایده آل باید در حوضچه‌های آب گرم با درجه حرارت ۴۰ درجه سانتی گراد انجام شود تا اینکه به طور تدریجی و خود به خودی صورت گیرد. گرم کردن با درجه حرارت زیاد سبب تخریب بافتی و قطع عضو می‌شود.
فراهینی گفت: از آنجایی که صدمه بافتی در سرمازدگی بیش از آن چیزی است که سطحی به نظر می‌رسد بنابراین جراحی و قطع قسمت سیاه شده باید به تاخیر بیافتد حتی تا ۹۰ روز تا اینکه حد و حدود قسمت آسیب دیده به خوبی مشخص شود. بعد از بهبودی فرد می‌تواند در همه فعالیت‌ها شرکت کند مگر اینکه توسط بافت یا قسمت از دست رفته محدودیتی حاصل شود.
