مدیریت بحران نباید از تقویت سرمایه اجتماعی غافل شود

یک استاد دانشگاه در وبینار تخصصی «اخلاقِ مدیریت بحران» گفت: یکی از مشکلات جدی در مدیریت بحران‌ها ایجاد اعتماد، سرمایه و مشارکت اجتماعی است و فقدان مشارکت اجتماعی صحیح و نظام‌مند سبب نابسامانی در مدیریت بحران می‌شود.

به گزارش خبرگزاری صداوسیما به نقل از روابط عمومی سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران، دکتر میرطاهر موسوی استادیار دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی در وبینار تخصصی “اخلاقِ مدیریت بحران” به موضوع بدآمد‌های جمعی (بحران) در پیامد‌های اجتماعی پرداخت و تصریح کرد: مدیریت بحران صرف ساخت و ساز و بازسازی نیست بلکه اختلال و نابسامانی اجتماعی را هم شامل می‌شود. یکی از مشکلات جدی در مدیریت بحران‌ها ایجاد اعتماد، سرمایه و مشارکت اجتماعی است و فقدان مشارکت اجتماعی صحیح و نظام‌مند منجر به نابسامانی در مدیریت بحران می‌شود.
وی تصریح کرد: مشارکت پدیده‌ای است که باید از اصولی برخواردار باشد؛ مشارکت باید اهداف توافقی تعریف شده و بلند مدت داشته باشد. افقی بودن در عرصه مشارکت یک اصل است. یعنی شهروندان در شرایط برابر کنش و واکنش داشته باشند و به صورت عمومی و آمرانه نباشد. در تصمیم سازی و تصمیم گیری به صورت افقی شرکت کنند و در مشارکت باید تنوع و تفاوت افکار را بپذیریم و عقاید و قومیت را با تساهل و تسامح بپذیریم. در این صورت مشارکت است و در غیر این صورت یک نوع همکاری است.
موسوی به سرمایه اجتماعی اشاره کرد و گفت: دستگاه سرمایه اجتماعی به ۵ مولفه شامل مشارکت فردی، جمعی، اعتماد فردی و تقویت اعتماد در سطوح فردی و خانوادگی، اعتماد جمعی و نهادی، همبستگی اجتماعی و انسجام اجتماعی و حمایت اجتماعی به صورت رسمی و غیر رسمی نیاز دارد.
وی افزود: لذا بحران‌ها به دلیل انگیزش اخلاقی و مسئولیت اجتماعی موجب هجوم مردم به مناطق آسیب دیده به منظور کمک رسانی می‌شود که این امر در نوع خود بسیار ارزشمند و انسانی، اما در عمل بسیار محدود کننده است. در این میان وظیفه تشکیلات مدیریت بحران انجمن سازی و نهادسازی به طور غیر مستقیم و کمک به شکل گیری فرآیند ایجاد مشارکت انجمنی و تولد نهاد‌ها و سازمان‌های مردم نهاد به منظور پیشگیری، مقابله، آمادگی و توانمند سازی در بحران است.
موسوی عنوان کرد: حمایت اجتماعی در ایران حدود ۸۰ درصد غیر رسمی است و حدود ۲۰ درصد حمایت اجتماعی رسمی است. یعنی مردم در مشکلات و گرفتاری‌ها بیشتر بر روی کمک‌های خانواده و خویشاوندان خود حساب باز می‌کنند تا نهاد‌های رسمی؛ بنابراین در ایران در بحران‌ها باید تلاش کنیم حمایت اجتماعی رسمی را تقویت و حمایت اجتماعی غیر رسمی را نهادمند کنیم.