تداوم خشکسالی در خراسان جنوبی
علاوه بر جیره‌بندی آب در شهرهای استان خراسان جنوبی، ۳۹۸روستا با تانکر آبرسانی می‌شوند.
کاهش ۵۶درصدی بارش‌ها در خراسان جنوبی این استان را وارد هفدهمین سال خشکسالی کرد؛ مسئله‌ای که نه‌فقط موجب جیره‌بندی آب در شهرها شد، بلکه تعداد روستاهای نیازمند آبرسانی سیار را به ۳۹۸مورد رساند.
با وجود این، آنچه بیش از کمبود نزولات آسمانی، تامین آب این استان، به‌ویژه در بخش آشامیدنی را تهدید می‌کند، فرسودگی بیش از حد شبکه است تا جایی که بنابر اعلام استانداری خراسان‌جنوبی، ۴۲درصد از آب آشامیدنی استان با سهم بیشتری در روستاها و کمتر در شهرها هدر می‌رود. از این عدد فقط ۵درصد سهم انشعابات غیرمجاز، خراب و خارج از شبکه است و مابقی به‌دلیل فرسودگی شبکه اتفاق می‌افتد.
استمرار ۱۷ساله خشکسالی در این استان تا جایی حاد و مشکل‌زا شده است که استاندار خراسان جنوبی برای رصد و چاره‌جویی از معضلات آب، ستاد استانی آب به محوریت معاونت عمرانی این نهاد تشکیل داد.
کم‌آبی امسال بیش از گذشته دامن شهروندان این استان، به‌ویژه روستانشینان و عشایر را گرفته و بنابر اعلام شرکت آب و فاضلاب استان، بیشترین مشکل در شهرستان‌های طبس و خوسف وجود دارد.
گلایه‌های مردمی
یکی از اهالی روستای سیوجان خوسف درباره وضعیت آب در این روستا می‌گوید: آب به‌طور کامل قطع نیست اما از خرداد تقریبا در بیشتر محله‌ها آب نداریم. وقتی آب وصل می‌شود هم فقط باریکه‌ای است که به زحمت می‌شود با آن یک ظرف را پُُر کرد.
محمد موسوی می‌افزاید: ۳ماه است کارمان شده ظرف به‌دست درِ خانه این همسایه و آن همسایه برویم. هر کجا آب باشد مثلا در محله‌های پایین روستا، صف طولانی است. همسایه‌ها به هم لطف می‌کنند اما نمی‌دانیم این روال تا کی قرار است ادامه داشته باشد.
داعی یکی از اهالی روستای مسک سربیشه است. او نیز می‌گوید: بارها به اداره آب سر زده‌ایم. لوله‌های آب روستا شکسته و باریک است. اگر بیایید خودتان می‌بینید که آب لوله‌کشی از شکستگی‌ها به رودخانه می‌ریزد. بنابراین حتی اگر آب در شبکه هم باشد به خانه‌های ما نمی‌رسد. قرار است برای ما مجتمع آبرسانی ایجاد شود. تا آن زمان چه کنیم؟ حداقل جلوی همین آب که هدر می‌رود را بگیرید.
مشکل کمبود اعتبار
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خراسان جنوبی اما می‌گوید که نبود اعتبار موجب شده است بسیاری از امور، مانند تعمیر و تعویض و اجرای طرح‌های آبرسانی در این استان انجام نشود و امسال با افزایش ۵برابری اعتبار، گره بسیاری از مشکلات گشوده خواهد شد.
حسین امامی با بیان اینکه از مجموع اعتبار مصوب‌شده ۲۰درصد به عشایر اختصاص دارد، می‌افزاید: این اعتبار برای طرح‌های ملی روستایی و عشایری هزینه خواهد شد و تا سال آینده و تکمیل طرح‌های ملی تحول چشمگیری در حوزه آب روستایی خواهیم داشت.
او با بیان اینکه بخش عمده‌ای از عشایر استان در روستاها ساکن هستند که ۲۰درصد جمعیت مناطق روستایی را شامل می‌شود، ادامه می‌دهد: سهم اعتباری هریک از شهرستان‌ها براساس میزان جمعیت عشایری آنها احصا شده و اعتبار توزیع خواهد شد.
سال گذشته از محل اعتبار صندوق توسعه ملی برای تامین آب در مناطق روستایی در مجموع ۴۰میلیارد تومان، متناسب با سهم شهرستان‌ها و شاخص جمعیت روستایی توزیع و با نظر فرمانداران برای پایدارسازی شبکه‌های روستایی، هزینه شد. امامی ادامه می‌دهد: بخش عمده‌ای از اعتبار برای طرح‌هایی که اعتبار ملی ندارند، هزینه خواهد شد تا در حوزه جلوگیری از هدررفت آب، پایداری شبکه‌ها و مخزن آب هزینه شود. آبرسانی پایدار به ۱۸روستای استان تکمیل شده و آماده افتتاح است و هم‌اکنون با تانکر به ۳۹۸روستای خراسان جنوبی آبرسانی می‌شود.
واگذاری انشعابات را آغاز کرده‌ایم و در آبرسانی سیار حتی برخی روستاها که موقتی مشکل دارند، آب به‌صورت سیار تامین می‌شود. او درباره هدررفت بسیار بالای آب به‌ویژه در مناطق روستایی هم می‌گوید: تا پایان امسال با اختصاص ۵۰میلیارد تومان اعتبار کاهش ۲.۵ درصدی هدررفت آب در استان پیش‌بینی شده است. درصورت تخصیص این اعتبار، در سرفصل کاهش هدررفت به میانگین کشوری نزدیک خواهیم شد.
ذخیره ۲۴ درصدی سدها
اما طرح‌های آبرسانی بی‌شک با تامین منابع آبی پایدار میسر می‌شود؛ موضوعی که به‌نظر می‌رسد در این شرایط آبی چندان قابل‌اتکا نباشد. مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان شمالی به‌عنوان متولی تامین آب می‌گوید که سدهای این استان فقط ۲۴درصد ذخیره دارند که برای تامین آب پاییز نیز نگران‌کننده به‌نظر می‌رسد.
سعید سروری با بیان اینکه خشکسالی امسال در ۵۰سال گذشته بی‌سابقه بوده است، می‌افزاید: بارش‌ها نسبت به سال آبی گذشته حدود ۵۶درصد کمتر شده است. کاهش بارندگی، کاهش رواناب‌ها و افت ورودی سدها، در نتیجه کاهش حجم مخازن سدها را به‌دنبال داشته است.
او اضافه می‌کند: با توجه به کاهش حجم آب سدها و کسری مخزن ۱۰۱میلیون مترمکعبی دشت‌های استان از هم‌استانی‌ها درخواست می‌کنیم در مدیریت صحیح مصرف آب بکوشند.
