کشاورزی و طبیعت ایلام تحت تاثیر خشکسالی| لزوم توسعه فعالیت آبخیزداری
بسیاری از بخش های استان ایلام از جمله کشاورزی و منابع طبیعی طی یک سال گذشته تحت تاثیر خشکسالی قرار گرفته که توسعه طرح های آبخیزداری می تواند اثرات خشکسالی در استان را کاهش دهد.
کشاورزی که منبع اصلی غذایی برای جوامع بشری محسوب می شود در شرایط خشکسالی به شدت تحت تاثیر قرار گرفته و آسیب های جدی می بیند.
کاهش آب های سطحی سبب می شود تا زراعت کاران و باغداران و سایر بخش ها به برداشت بی رویه از سفره های زیرزمینی روی بیاورند، عبور از شرایط کم آبی و پیک مصرف در تابستان امسال مستلزم اقدامات اضطراری است و با توجه به کاهش نزولات آسمانی در استان تامین آب به عنوان مهمترین اولویت باید مورد توجه قرار بگیرد.
کارشناسان معتقد هستند طرح های آبخیزداری یکی از راهکارهای اساسی برای کاهش اثرات خشکسالی در کشور است.
لازمه مقابله با بحران کم آبی اجرای کامل طرح های آبخیزداری است
یکی از شهروندان ایلامی در خصوص طرح های آبخیزداری در استان در گفتگو با خبرنگار بازار اظهار داشت: کشور ایران در اقلیم خشک و نیمه خشک قرار گرفته و طرح های آبخیزداری لازمه مقابله با بحران کم آبی است و همچنین علاوه بر آن در زمینه حفاظت خاک مثمرثمر است.
هادی جمالی افزود: سالیان گذشته در زمان بارندگی در مناطق مختلف استان، بارش های سیل آسا باعث ورود گل و لای و سنگ از دامنه کوه به سمت شهرها می شد و مشکلاتی برای شهروندان ایجاد می کرد، اما با اجرای طرح های آبخیزداری در دامنه کوه ها این مشکل برطرف شده و به عینه شاهد هستیم که این طرح ها تا چه اندازه مفید هستند.
وی ادامه داد: لازمه مقابله با بحران کم آبی اجرای کامل طرح های آبخیزداری است و با اجرای این طرح ها در هر منطقه می توانیم سیلاب ها و روان آب ها را کنترل کنیم و به این صورت آن حداقل بارندگی که در سال صورت می گیرد، می توان حفظ کرد و از آن بهترین استفاده را برد.
لزوم برنامه ریزی برای بارندگی ها
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری ایلام در گفتگو با خبرنگار بازار اظهار داشت: در حال حاضر گرمای هوا و طول دوره خشکی باعث شده شدت خشکسالی افزایش می دهد.
رضا احمدی بیان کرد: با بهره گرفتن از شیوه های نوین و به خصوص آبخیزداری و آبخوان داری می توان برای قطره قطره باران مدیریت و برنامه ریزی داشته باشیم.
وی گفت: امسال نیز میزان بارش ها و نوع بارش ها از دلایل تاثیرگذار در خشکسالی در استان بوده، ضمن اینکه هوای گرم افزایش تبخیر را به همراه داشت و خشکی را بسیار شدید کرده است.
احمدی اضافه کرد: به ازای هر یک درجه گرما ۲۰ درصد نیاز رطوبتی گیاهان افزایش می یابد.
جنگل ها اولین قربانی خشکسالی هستند
مدیرکل منابع طبیعی ایلام افزود: در بحث کم آبی ها، اولین خسارت آن به منابع طبیعی برمی گردد، خشکسالی ها اولین جایی را که تحت تنش شدید قرار می دهدجنگل ها، مراتع، پوشش گیاهی و بعد خاک و نیز عوامل زنده خاک است.
احمدی بیان کرد: در بحث منابع طبیعی ابتدا به دنبال این هستیم که به گونه ای خود منابع طبیعی را از خشکسالی ها نجات دهیم و این مهم با استفاده از کارهای آبخیزداری مانند سامانه های سطوح آبگیر، تله گذاری های آب قابل انجام است.
جنگل ها محل ذخیره آب هستند و در هر هکتار جنگل بین ۵۰۰ مترمکعب تا یک هزار مترمکعب می توانی ذخیره آب وجود داشته باشد
وی ادامه داد: در خصوص مراتع نیز با چاله کندن و شخم زدن عمیق می توان زمینه ای را فراهم کرد که غنای پوشش گیاهی را داشته باشیم، یعنی ضمن حفظ خاک و کمترین دستکاری در خاک، منابع آبی در دسترس گیاهان، بوته ها، درختچه ها و درختان جنگلی قرار داده می شود.
احمدی اضافه کرد: هر اندازه بتوانیم شدت تبخیر را کاهش دهیم، به منابع آبی کمک شایانی کردیم و اگر بتوانیم از هدررفت قطرات آب جلوگیری کنیم به یقین به منابع آبی استان کمک کرده ایم.
منشاء تولید آب باید مدیریت شود
احمدی عنوان کرد: جنگل ها محل ذخیره آب هستند و در هر هکتار جنگل بین ۵۰۰ مترمکعب تا یک هزار مترمکعب می توان ذخیره آب وجود داشته باشد.
وی ادامه داد: بر همین اساس خود جنگل ها سدهای عظیمی هستند که بدون هیچ گونه هزینه ای نسبت به تنظیم سیستم هیدرولوژیکی آب در چرخه طبیعت هماهنگ عمل می کنند، به همین خاطر باید برای کاهش بارندگی ها به طور جدی وارد عمل شویم و اقدام لازم را برای حیات این شاهکار خلقت فراهم کنیم.
مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری ایلام عنوان کرد: هم اکنون در بحث های آبخیزداری، مدیریت قطره قطره و منشاء تولید آب در دستور کار قرار گرفته است.
احمدی بیان کرد: در اجرای این طرح، سرشاخه ها آب مدیریت و با ایجاد سامانه های سطوح آبگیر و در نهایت با کارهای سازه ای مثل سدهای خاکی و سدهای گابیونی، توری سنگی و همچنین استفاده از سازه های سنگ ملاتی، می توان از از هدررفت آب جلوگیری کرد.
۱۱۷ هزار هکتار کار آبخیزداری در استان انجام گرفت
وی تصریح کرد: از یک میلیون هکتار عرصه های طبیعی استان، برای ۵۰۰ هزار هکتار آن مطالعات تفسیری و اجرایی طرح های آبخیزداری به اتمام رسیده است.
تاج درختان استان ایلام را به هر شکلی که شده باید کاهش دهیم که بتوانیم از این مرحله گذر کنیم و نیازهای آبی درخت را به هر شکل ممکن کم کنیم
مدیرکل منابع طبیعی ایلام اضافه کرد: از این ۵۰۰ هزار هکتار تاکنون ۲۵۰ هزار هکتار آن عملیاتی شده است، اکنون کانون های بحران سیل و خشکسالی در استان تهیه شده و نقاط مختلفی در استان برای کار آبخیزداری وجود دارد که هم اکنون در دستور کار این اداره است.
وی عنوان کرد: در طی سه سال اخیر ۱۱۷ هزار هکتار کار آبخیزداری در استان انجام گرفته، برای امسال نیز طرح های آبخیزداری و آبخوان داری در دستور کار قرار گرفته که کمترین خسارات ممکن را به حوزه منابع طبیعی داشته باشیم.
احمدی بیان داشت: تاج درختان استان ایلام را به هر شکلی که شده باید کاهش دهیم که بتوانیم از این مرحله خشکسالی گذر کنیم و نیازهای آبی درخت را به هر شکل ممکن کم کنیم.
وی گفت: این طرح هم اکنون در بعضی نقاط به صورت پایلوت در حال اجرا است که بتوانیم جنگل های استان را نجات دهیم چراکه در یک مرحله و گذر خطرناکی در مورد منابع آبی هستیم.
مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری ایلام عنوان کرد: از تمامی کشاورزان در استان درخواست داریم خودشان به فکر تامین آب موردنیاز زراعتشان از طریق بارندگی باشند، یعنی به چاه و تلمبه و برداشت از آب های زیرزمینی اکتفا نشود.
به نظر می رسد با توجه به مسئله کم آبی و خشکسالی باید روش های علمی زیادی برای مقابله با اثرات خشکسالی در استان ایلام در نظرگرفت.
