افزایش گرد و غبار از پیامدهای کاهش بارندگی در خراسان جنوبی است
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی گفت: با توجه به خشکسالی و کم‌بارشی پیش‌بینی می‌شود در سال جاری گرد و غبار و روزهای ناسالم در این استان نسبت به سال گذشته افزایش داشته باشد.
حسن اکبری روز سه‌شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: کانون‌های فرسایش بادی زیادی در استان و کشور داریم لذا خشکسال‌های پی در پی، بارندگی کم، رطوبت پایین زمین و کاهش پوشش گیاهی پدیده گرد و غبار را در پی دارد که در برخی سال‌ها تشدید می‌شود.
وی گفت: کاهش روزهای ناسالم و کم‌کیفیت هوا در سال گذشته به دلیل بارندگی‌های خوبی بود که سال ۹۸ در استان داشتیم و اثر اینکه سال آبی – زراعی جاری (از ابتدای مهر ۹۹) بارندگی‌ها کاهش یافت، امسال مشخص خواهد شد لذا با روزهای ناسالم و گرد و غبار بیشتری مواجه خواهیم بود.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی اظهار داشت: حدود یک سوم پهنه استان را کانون‌های فرسایش بادی تشکیل داده که با کوچکترین تغییر در سنگ فرش‌های سطحی خاک یا پوشش گیاهی آن تبدیل به کانون‌های تولید گرد و غبار می‌شود و رطوبت و پوشش گیاهی نقش تاثیرگذاری در کاهش فرسایش بادی دارد.
وی افزود: با توجه به کاهش شدید رویش پوشش گیاهی در مراتع پیش‌بینی ما این است که در سال جاری فرسایش بادی به دلیل گرد و غبار افزایش یابد و در فروردین امسال نیز پنج روز ناسالم به دلیل پدیده گرد و غبار داشتیم.
اکبری گفت: موضوعی که از خشکسالی و کمبود بارندگی در استان ما نگران‌کننده‌تر است افزایش ۳.۳ درجه‌ای دما در سال جاری است.
وی افزود: اثرات افزیش دما به تناسب از اثرات کمبود بارندگی بیشتر است چرا که به شدت تبخیر آب در خاک را افزایش می‌دهد و با توجه به اینکه در سال جاری یک سوم بارندگی‌های پارسال را داشتیم باید وضعیت رویش گیاهی در مراتع ما بهتر از این بود که یکی از عوامل موثر در نبود رویش گیاهان همین درجه دمای بالای هوا است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی بیان کرد: در سال جاری عرصه‌های محیط زیست استان یک سوم مقدار بارندگی سال گذشته را دریافت کرد و توزیع بارندگی‌ها هم نامناسب بوده بنابراین رویش گیاهی در عرصه‌های محیط زیست، جزیی و تقریبا صفر است و فصل بهار با زمستان فرقی ندارد.
وی منشا اصلی بروز پدیده گرد و غبار را بستر تالاب‌های خشک شده در مناطق کویری دانست و گفت: در سال‌های گذشته با توجه به وقوع خشکسالی‌های شدید، تغییری در میزان برداشت از پوشش گیاهی استان صورت نگرفته که منجر به تخریب بیش از پیش عرصه‌های طبیعی به ویژه عرصه‌های حاشیه منابع آبی شده و در نتیجه خشک شدن این عرصه‌های تالابی و حذف پوشش گیاهی، توفان‌های گرد و غبار در استان نیز افزایش یافته است.
اکبری گفت: همچنین به دلیل کمبود بارندگی و خشکسالی، زاد و ولد پرندگان از جمله کبک و تیهو را نداشته‌ایم و در زادآوری حیوانات بزرگ جثه از جمله وحوش هم سقط جنین، تلفات و گاهی رهاسازی بچه وحوش را از سوی مادران شاهد بودیم که عجیب و بی‌سابقه است.
وی عنوان کرد: یکی از مشکلات اساسی ما در سال جاری این است که به دلیل فقر مراتع در دشت‌ها، عشایر و دامداران به سمت ارتفاعات و زیستگاه‌های بکر روی آورده‌اند و در این خصوص بسیار نگران انتقال بیماری از دام اهلی به حیات وحش هستیم.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی افزود: بدن حیات وحش به دلیل خشکسالی ضعیف شده و در صورت انتقال بیماری از دام اهلی، شاهد تلفات دسته‌جمعی آنها خواهیم بود.
وی گفت: در ۲ سال گذشته که تا حدودی ترسالی داشتیم ۷۰ درصد آب حیات وحش از چشمه‌ها و سنگ آب‌ها تامین شد و ۳۰ درصد هم آبرسانی سیار به وحوش داشتیم ولی در سال جاری به دلیل کمبود شدید بارندگی، سنگ آب‌ها صد درصد و چشمه‌های مناطق حفاظت شده ۶۰ درصد خشک شده و آب بقیه چشمه‌ها هم به شدت کاهش یافته است.
اکبری افزود: در این شرایط نگران تامین آب حیات وحش در فصل گرما هستیم و در ماه جاری حجم آبرسانی به حیات وحش افزایش یافته است.
وی تصریح کرد: خشک شدت چشمه‌ها، کوچ حیات وحش را به دنبال خواهد داشت و در برخی زیستگاه‌ها از جمله نایبندان طبس که به دلیل حضور یوز آسیایی برای ما اهمیت بالایی دارد، شدت خشکسالی و کم‌آبی خیلی بالا است.
وی گفت: امیدواریم با توجه ویژه به اعتبارات استانی و ملی بتوانیم مشکل کم‌آبی را در سال جاری به خوبی پشت سر بگذاریم و در سالیان گذشته اعتبارات خشکسالی به این اداره کل اختصاص نیافته که امسال نیازمند توجه ویژه است.
با ارتقای سطح حفاظتی منطقه پطرگان در شهرستان زیرکوه به منطقه حفاظت شده در حال حاضر استان خراسان جنوبی هفت منطقه حفاظت شده و سه پناهگاه حیات وحش دارد که توسط حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی مدیریت می‌شود.
