کاهش بارندگی پاییز ۹۹ خشکسالی هیدرولوژیک اصفهان را تشدید می کند
مدیرکل هواشناسی استان اصفهان با بیان اینکه بارش‌های پاییز ۹۹ در این استان با تاخیر و کمتر از نرمال خواهد بود، گفت: بارش‌ها در حوضه زاینده‌رود به ویژه در مناطق سرچشمه آبی این حوضه متمایل به کمتر از نرمال است که به تشدید خشکسالی هیدرولوژیکی روی استان منجر می‌شود.
حمیدرضا خورشیدی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با بیان اینکه مجموع بارش‌های استان اصفهان از ابتدای سال زراعی ۹۸ (مهرماه) تا ۳۱ خرداد ۹۹، ۱۶۱ میلی متر بوده است، اظهار کرد: بارش‌های امسال نسبت به سال گذشته ۱۷ درصد کاهش دارد و در مقایسه با بلند مدت چهار درصد افزایش نشان می‌دهد از سوی دیگر بیشترین افزایش بارش‌های فراتر از نرمال در نیمه شمالی استان بوده است که سهمی در روان آب زاینده رود ندارد.
وی افزود: الگوهای جوی بیانگر این است که بارش‌های پاییز ۹۹ با تأخیر رخ خواهد داد و میانگین آن کمتر از نرمال است، در زمستان وضعیت بارش نسبت به پاییز مساعدتر خواهد بود اما جبران کننده نیست.
خورشیدی با بیان اینکه میزان بارش‌ها در سطح استان اصفهان در سال زراعی پیش رو در حد نرمال خواهد بود، ادامه داد: بارش‌ها در حوضه زاینده رود به ویژه در مناطق سرچشمه آبی این حوضه متمایل به کمتر از نرمال است که این موضوع می‌تواند سبب تشدید خشکسالی هیدرولوژیکی (منابع آبی) روی استان شود.
افزایش دما و تبخیر در حوضه زاینده رود و منابع آبی اصفهان
مدیرکل هواشناسی استان اصفهان گفت: با وجود کمبود بارش‌ها، میزان تبخیر در حوضه زاینده رود نیز در تابستان امسال قابل توجه است که خود عامل مهمی در تشدید شرایط خشکسالی خواهد بود؛ برای مثال در منابع آبی استان و سد زاینده رود در ماه خرداد سه تا چهار درجه افزایش دما را شاهد بودیم که تبخیر به میزان قابل توجهی افزایش یافت.
خورشیدی تصریح کرد: با توجه به شرایط موجود از جمله افزایش دمای فراتر از نرمال در تابستان، افزایش میزان تبخیر و بارش‌های کمتر از نرمال در سرچشمه‌های حوضه آبریز زاینده رود و همچنین افزایش مصرف آب به دلیل شیوع کرونا و ذخیره آب موجود در منابع آب استان، تشدید خشکسالی هیدرولوژیکی در منابع استان اصفهان را در ماه‌های پیش رو شاهد خواهیم بود از این رو ضروری است که همه برنامه‌ریزی‌های استان بر اساس خشکسالی انجام شود.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا کشور پس از دو سال ترسالی وارد خشکسالی می‌شود؟ گفت: سناریوهای مختلفی درباره تغییرات اقلیمی وجود دارد، برخی سناریوها نشان می‌دهد ایران برای چند دوره وارد ترسالی شود اما صحت آن نیازمند بررسی‌های بیشتر است در حالی که تغییرات اقلیمی نشان داده ایران دچار خشکسالی است و کشورمان بیشتر به سمت خشکسالی می‌رود.
تابستان امسال دمای استان تا ۲ درجه افزایش می‌یابد
خورشیدی با بیان اینکه استان اصفهان با مشکلات آبی روب رو است و سرشاخه‌های آب این استان در استان دیگری قرار دارد، افزود: تغییرات اقلیمی استان چهارمحال و بختیاری نیز نشان می‌دهد که بارش‌های سال‌های آینده در این مناطق خوب نیست از این رو حتی برپایه برخی سناریوها ایران چند سالی بارش‌های خوبی خواهد داشت ولی شامل منطقه ما نخواهد شد.
وی همچنین به افزایش دما نسبت به بلند مدت در تمامی شهرستان‌های استان اصفهان در تابستان امسال اشاره و اظهار کرد: این افزایش به ویژه برای مناطق شمال، مرکز و غرب استان در ماه‌های تیر و مرداد پیش بینی می‌شود که نسبت به خرداد کمتر خواهد بود و بین یک تا ۲ درجه سانتی گراد در ماه‌های تیر و مرداد است.
۷۳ درصد مساحت استان اصفهان درگیر خشکسالی
مدیرکل هواشناسی استان اصفهان به شدت خشکسالی در مناطق مختلف این استان اشاره کرد و افزود: بررسی‌ها در یک دوره ۱۰ ساله تا پایان خرداد سال جاری و بر اساس شاخص SPEI نشان می‌دهد که ۷۳ درصد مساحت استان اصفهان تحت تأثیر خشکسالی قرار دارد به طوری که در ۱۴.۳ درصد مساحت آن خشکسالی شدید و ۲۴.۲ درصد خشکسالی متوسط مشاهده می‌شود و ۱۳.۶ درصد این استان درگیر خشکسالی بسیار شدید است.
وی با بیان اینکه خشکسالی بسیار شدید در مناطق مرکزی، شرق و جنوب استان اصفهان است، خاطرنشان کرد: به علت کاهش بارش‌ها، افزایش دما و در نتیجه افزایش تبخیر نسبت به بلند مدت، شدت خشکسالی و گسترش پهنه‌های مناطق درگیر خشکسالی در نواحی شمال اصفهان و مناطق همجوار با کویر استان‌های سمنان، قم و یزد افزایش پیدا کرده است به طوری که جدا شدن خاک از سطح زمین با سرعت‌های پایین‌تر به آسانی رخ می‌دهد.
گرد و غبار سال‌های پیش رو نیز گریبانگیر اصفهان است
خورشیدی ادامه داد: این شرایط در ماه‌های تابستان با توجه به وزش باد گرد و خاک را به آسانی به شهرستان‌های واقع در شمال، شرق و مرکز استان منتقل می‌کند؛ به طور عمده ماه‌های خرداد، تیر و مرداد شرایط شکل‌گیری طوفان‌های گرد و خاک بر روی استان محیا است و این گرد و خاک از محل شکل‌گیری به شهرستان‌های نائین، اردستان، اصفهان و شرق اصفهان به راحتی منتقل می‌شود که با توجه به شرایط اقلیمی حاکم بر منطقه احتمال تکرار آن در سال‌های آتی وجود دارد.
مدیرکل هواشناسی استان اصفهان اظهار کرد: با توجه به تغییر اقلیم در سال‌های اخیر فزایش خشکسالی و تغییر نوع بارش را شاهد هستیم؛ پیش‌تر سیلاب با حجم زیاد رخ نمی‌داد که گل و لای ته نشین و پس از مدتی به کانون گرد و غبار تبدیل شود اما در سال‌های اخیر کانون‌های گرد و خاک جدید تشکیل شده و مرتب اضافه می‌شود از این رو در سال‌های آینده نیز درگیر گرد و غبار خواهیم بود این موضوع به مدیریت بحران استانداری اصفهان اعلام شده است و اداره کل منابع طبیعی استان کنترل کانون‌های گرد و غبار را پیگیری می‌کند.
خورشیدی با بیان اینکه تالاب گاوخونی به دلیل وجود رطوبت هنوز به کانون گرد و غبار تبدیل نشده است، گفت: اگر گاوخونی خشک شود مسلماً یکی از کانون‌های گرد و غبار خواهد بود، کانون گرد و غبارهای دو سال گذشته جنوب استان سمنان و شمال استان اصفهان بوده است.
توضیح هواشناسی درباره پیش بینی آلودگی هوا در زمستان
وی همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا در زمستان امسال نیز مشکلات مربوط به پیش بینی آلودگی هوای کلانشهر اصفهان بین اداره هواشناسی و حفاظت محیط زیست استان ادامه خواهد داشت؟ گفت: این مشکل قابل حل است از این رو باید تعامل و درک متقابل بین ما و اداره محیط زیست استان بیشتر شود.
وی تصریح کرد: زمستان سال گذشته درباره آلودگی هوا حتی از قبل، پیش آگاهی داده بودیم که کلانشهر اصفهان از ابتدا دی ماه تا اواسط بهمن ماه درگیر آلودگی هوا خواهد بود اما در یکی دو مورد اختلاف نظر در درک هشداری که اداره هواشناسی داده بود سبب ناهماهنگی شد.
خورشیدی همچنین به تفاوت پیش‌بینی و پیش آگاهی اشاره و خاطرنشان کرد: پیش‌بینی و پیش آگاهی دو واژه متفاوت از هم است در حالی که چندان به این نکته مهم توجه نمی‌شود؛ پیش بینی‌ها در نهایت برای دو هفته است که می‌توان از لحاظ هواشناسی اعلام کرد در این بازه زمانی چه اتفاقی رخ خواهد داد و الگوها هر چه به وقوع پدیده نزدیک‌تر باشد قابل استناد است در حالی که پیش آگاهی درباره وقوع پدیده‌های جوی در مدت زمان بیشتر و منطقه وسیع‌تری است برای مثال پیش آگاهی نشان می‌دهد که در تیر ماه در یک منطقه چه اتفاق جوی خواهیم داشت اما تا زمان وقوع ممکن است دچار تغییرات شود.
وی با بیان اینکه اداره هواشناسی استان وقوع گرد و غبار اخیر در اصفهان را به خوبی پیش بینی و اطلاع رسانی کرد، افزود: گرد و غبار را راحت تر می‌توان پیش بینی کرد زیرا به عوامل و پدیده‌های طبیعی و هواشناسی بستگی دارد اما پیش بینی آلودگی هوا در زمستان به عوامل انسانی مانند ترافیک، کارخانه‌ها و صنایع نیز مربوط است که در صورت رعایت نکردن شهروندان تشدید می‌شود از این رو منابع انتشار که در دست هواشناسی نیست نقش مهمی در کیفیت هوا دارد.
