سیر خزنده غول خشکسالی در مازندران
به گزارش خبرنگار ایرنا، چند سالی از پیش‌روی غول خشکسالی در مازندران سرسبز می‌گذرد و اکنون بخش‌های وسیعی از آن به ویژه مناطق ساحلی تا کوهستانی شرق این استان تحت تاثیر خشکسالی خفیف تا بسیار شدید است و تداوم این وضعیت می‌تواند ضربات جبران ناپذیر زیادی در مسیر توسعه این دیار به همراه داشته باشد.
مازندران که همواره از آن به‌عنوان یکی از مناطق پرآب فلات ایران یاد می‌شود، چندین سال با تنش‌های آبی مواجه شده است. این استان پس از ۲ سال‌تر سالی، بار دیگر در شرایط خشکسالی شدید قرار گرفته، به‌طوری که به‌گفته مسئولان و کارشناسان، سال آبی پشت‌سرگذاشته شده یکی از خشک‌ترین سال‌های آبی مازندران در ۱۰ سال اخیر بوده است و مهم‌ترین دلیل بروز این وضعیت نیز کاهش بارندگی‌ها و پیرو آن کم‌شدن حجم آب رودهای این استان است و به این موضوع باید افزایش دمای هوا در زمستان و بهار و ذوب‌شدن زودهنگام برف ارتفاعات به‌عنوان یکی از منابع تامین آب استان را نیز اضافه کرد، هرچند که نشانه‌های خشکسالی و تنش آبی در سراسر مازندران دیده می‌شود، اما مناطق شرقی این استان بیشتر از سایر نقاط در معرض تنش آبی قرار دارند.
کارشناسان خشکسالی را بارش کمتر از حد معمول که منجر به تغییر الگوی آب وهوایی می شود، تعریف کرده اند و در همین راستا نیز خشکسالی از نظر هواشناسی به حالتی از خشکی ناشی از کمبود بارندگی اطلاق می‌شود.
خشکسالی به طور معمول براساس درجه خشکی در مقایسه با مقادیر نرمال یا میانگین و طول دوره خشکی تعریف می شود. تعاریف خشکسالی هواشناسی باید به صورت موردی برای هر منطقه خاص درنظر گرفته شود چرا که شرایط جوی که موجب کمبود بارش می شود، از منطقه ای به منطقه دیگر تغییر می کند.
از دیدگاه اقلیم شناسان، خشکسالی یک پدیده طبیعی است که در اثر تغییرات الگوه‌های آب وهوایی ناشی از کاهش نزولات جوی کمتر از حد معمول خود به خود به وجود می آید و ادامه آن موجب عدم تعادل اکولوژیکی و هیدرولوژیکی می شود.
از طرفی چون از دیدگاه جغرافیایی تعریف خشکسالی مفهومی مکانمند است، شدت خشکسالی در هر محل تابعی از ضریب تغییرپذیری بارش در همان محل است بنابراین از نظر اقلیم شناسی خشکسالی قابل تعیین است به طوری که در این روش درجه خشکسالی و ترسالی تعیین می شود.
شاید باور این موضوع که مازندران سرسبز درگیر پدیده خشکسالی شدید تا بسیار شدید شده است برای همگان سخت و حتی غیرقابل قبول باشد اما این یک واقعیت تلخ و اساسی و البته غیرقابل انکار است که اکنون بخش های وسیعی از این خطه شمالی کشورمان با پدیده خشکسالی مواجه شده است که در صورت تداوم وضع موجود، می تواند ضربان جبران ناپذیر زیادی نیز به همراه داشته باشد.
مازندران با تولید محصولات مختلف کشاورزی نقش مهمی در تامین امنیت غذایی کشورمان ایفا می کند که با پیش‌روی غول خشکسالی، به نوعی امنیت غذایی نیز با ضربات جبران ناپذیری مواجه خواهد شد و تداوم وضعیت موجود نیز می تواند به این نگرانی‌ها بیفزاید. مازندران با داشتن ۴۶۰ هزار هکتار زمین های زراعی و باغی سالانه ۷۲ نوع محصول کشاورزی را تولید می کند که با تولید بیش از ۹۵۰ هزار برنج سفید، ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تن مرکبات و ۸۰ هزار تن آبزیان رتبه نخست کشور را دارد.
کاهش ۴۰ درصدی بارندگی، ۵۰ درصدی روان آب های رودخانه های دائمی و همچنین کم شدن حدود ۶۰ درصدی ذخایر آبی پشت سدها و آب بندان های مازندران، باعث بروز تنش آبی دراین استان شده است به‌گونه ای که مناطق شرقی با کمبود شدید آب در بخش کشاورزی مواجه اند و همین امر نیز شرکت آب منطقه‌ای را برآن داشت تا طرح نوبت بندی منابع آبی استان را حدود یک ماه زودتر آغاز و جهادکشاورزی نیز اخطار کم آبی صادر کند.
کارشناسان، کاهش بارندگی و تغییر الگوی بارش، کم شدن دبی آب رودخانه‌ها، پایین رفتن ایستایی آب های زیر زمینی و پیش روی جبهه آب شور به جبهه آب شیرین در سواحل را نشانه های پیش روی خشکسالی در استان مازندران بیان کردند.
به گفته مدیر کل سابق هواشناسی مازندران، پهنه بندی خشکسالی هواشناسی در دوره ۱۲۰ ماهه منتهی به اردیبهشت ماه سال گذشته که ناظر بر تنش آبهای زیرزمینی است، نشان میدهد که بیشتر مساحت مازندران تحت تاثیر انواع درجه خشکسالی قرار گرفته اما در مناطق شرقی ساحل و ارتفاعات مرکز و ارتفاعات غرب استان این پدیده بسیار شدید است.
محمدرضا رضوی، کاهش بارندگی و تغییر الگوی، بارش کم شدن دبی آب رودخانه ها پایین رفتن ایستایی آبهای زیر زمینی و پیش‌روی جبهه آب شور به جبهه آب شیرین در سواحل را نشانه‌های پیش‌روی خشکسالی طی یک دهه گذشته در مازندران عنوان کرد.
آمارهای هواشناسی از کاهش بارندگی در ارتفاعات و دشت‌ها و تغییر الگوی بارش در مازندران نشان میدهد که خشکسالی در استان به صورت خزنده رخنه کرده است. پیش‌روی غول خشکسالی تا قلب ذخیره‌گاه‌های آبی مازندران از جمله شامل سد، آب بندان و سفره های زیزمینی، تهدیدی بزرگ محسوب می‌شود که کم ترین پیامد آن نابودی مهم ترین دارایی اقتصادی این استان یعنی کشاورزی و به ویژه کشت برنج است.
طبق گزارش مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور، پهنه بندی خشکسالی هواشناسی در سطح مازندران بر اساس شاخص استانداردهای جهانی، دوره ۱۲۰ ماهه منتهی به اردیبهشت ۱۴۰۲ که ناظر بر تنش آب های زیر زمینی که غالب سطح استان تحت تأثیر انواع درجه خشکسالی است اما در مناطق شرقی، ساحل و ارتفاعات مرکز و ارتفاعات غرب خشکسالی بسیار شدید استان را تحت تأثیر قرار داد و تنها در قسمت کوچکی از ساحل شهرستان های رامسر و تنکابن نشانه هایی ترسالی ضعیف مشاهده می‌شود.
پیش‌روی آب شور به طرف آب شیرین
به گفته مدیرکل سابق هواشناسی مازندران هم اکنون دشت مازندران به ویژه در مناطق شرق استان به خاطر اضافه برداشت از چاه‌های مجاز و حفر چاه‌های غیر مجاز در معرض تهدید جدی شوری آب قرار گرفته است و یکی از پیامدهای ناشی از افت مستمر سطح آب زیرزمینی یا اضافه برداشت از چاه‌ها، شور شدن تدریجی آب زیرزمینی و پیش‌روی جبهه آب شور به طرف جبهه آب شیرین در مناطق ساحلی استان مازندران است.
رضوی با توضیح این که در حالی که شرق مازندران به شدت در معرض خشکسالی قرار گرفته اما از ۱۰ سال گذشته تا کنون کشت غرقابی برنج جای محصول پنبه سویا و گندم را گرفته است بگونه ای که به علت شرایط سخت کم بارشی، شماری از کشاورزان دوباره به کشت پنبه روی آوردند.
وی با بیان اینکه حفر چاه‌های غیر مجاز به دغدغه های مهم در مدیریت منابع آبهای زیرزمینی مازندران تبدیل شده است، گفت: کشاورزی مازندران در شرایطی همچنان تشنه آبیاری است که هنوز الگوی کشت را به درستی عملیاتی نکرده ایم.
رضوی بر لزوم عملیاتی شدن اصلاح الگوی کشت و اجرای طرح‌های آبخوان داری و آبخیزدار در بالا دست استان تاکید کرد و گفت که اکنون راهکارهای جلوگیری از نفوذ و گسترش خشکسالی را از دست داده ایم و تنها باید مقوله سازگاری با منابع آبی موجود و حفظ آن برنامه ریزی کنیم.
۳۰ درصد مساحت مازندران درگیر خشکسالی بسیار شدید
داده‌های دریافتی از گزارش مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور نشان میدهد که ۳۰.۸۳ درصد از مجموع مساحت مازندران درگیر خشکسالی بسیار شدید، ۲۹.۰۴ درصد درگیر خشکسالی شدید، ۲۱.۷۹ درصد درگیر خسشکسالی متوسط و ۹.۲۴ درصد مساحت این استان نیز درگیر خشکسالی خفیف است که موضوعی نگران کننده به نظر می رسد که جای تامل بسیار دارد.
خشکسالی بسیار شدید
طبق جدول منتشر شده در مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور نشان میدهد بیشترین منطقه در مازندران که درگیر خشکسالی بسیار شدید است با ۸۹.۷۸ درصد از مجموع مساحت شهرستان مربوط به بهشهر است و گلوگاه با ۸۹.۲۰، فریدونکنار با ۸۷.۴۹، نکا با ۶۲.۰۷، رامسر با ۵۶.۷۸ و جویبار نیز با ۵۵. ۱۵ درصد از مجموع مساحت در جایگاه بعدی قرار دارند.
خشکسالی شدید و متوسط
در مقایسه با سایر شهرستان های مازندران، هم اکنون ۴۴.۸۵ درصد از مجموع مساحت جویبار درگیر خشکسالی شدید است و پس از آن آمل با ۴۲.۹۸، تنکابن با ۴۲.۶۴ و محمودآباد نیز با ۴۱.۶۷ درصد در جایگاه بعدی قرار دارند و بیشترین میزان سیر خزنده خشکسالی متوسط نیز با ۴۵.۴۶ درصد از مجموع مساحت شهرستان مربوط به قایم شهر است و پس از آن بابل با ۴۰.۵۸، نور با ۳۹.۱۸ و سوادکوه شمالی با ۳۸.۱۰ درصد از مجموع مساحت شهرستان درگیر پدیده خشکسالی متوسط هستند.
طبق جدول مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور، هم اکنون ۴۲.۱۰ درصد از مساحت شهرستان سوادکوه درگیر خشکسالی ضعیف است و پس از ان سوادکوه شمالی با ۲۶.۲۱ و عباس آباد با ۲۵.۹۳ درصد از مجموع مساحت شهرستان در جایگاه بعدی قرار دارند.
پهنه‌بندی خشکسالی هواشناسی در سطح استان بر اساس شاخص استانداردهای جهانی دوره سه ماهه منتهی به آبان۱۴۰۳ نشان میدهد که در قسمت کوچکی از ساحل بهشهر، قسمتی از ساحل و ارتفاعات ساری، قسمتی از جویبار، سیمرغ، قائمشهر، سوادکوه شمالی، جلگه بابل تحت تاثیر خشکسالی متوسط، قسمتی از گلوگاه، قسمتی از ارتفاعات بهشهر، قسمتی از ساحل نکا، قسمتی از ساحل و جلگه میاندرود و نور، قسمتی از ساحل و جلگه و ارتفاعات ساری، قسمتی از جویبار، سیمرغ، قائمشهر، سوادکوه شمالی، سوادکوه، فریدونکنار، قسمتی از جلگه تا کوهپایه بابل، قسمت کوچکی از آمل، محمودآباد و نوشهر، قسمتی از میانبند تا ارتفاعات رامسر تحت تاثیر خشکسالی خفیف، قسمتی از میانبند و ارتفاعات گلوگاه، بهشهر، نکا و نور، قسمتی از جلگه تا میانبند میاندرود، قسمتی از جلگه تا ارتفاعات ساری و آمل، قسمتی از قائمشهر، سوادکوه و سوادکوه شمالی، عمده ساحل تا ارتفاعات نوشهر، قسمتی از میانبند تا ارتفاعات چالوس و کلاردشت، قسمتی از عباسآباد، جلگه تا قسمتی از ارتفاعات تنکابن، قسمت کوچکی از جلگه رامسر تحت تاثیر ترسالی ضعیف تا متوسط، قسمتی از میانبند و ارتفاعات گلوگاه، بهشهر، نکا، قسمتی از ساری، قائمشهر و سوادکوه شمالی، قسمتی از ارتفاعات چالوس و کلاردشت تحت تاثیر ترسالی شدید و قسمتی از میانبند و ارتفاعات گلوگاه، بهشهر، نکا، قسمتی از ساری، قائمشهر و سوادکوه شمالی، قسمت کوچکی از ارتفاعات چالوس تحت تاثیر ترسالی بسیارشدید و در بقیه مناطق در محدوده نرمال بوده است.
افزایش میانگین بارش در سال آبی منتهی به آبانماه امسال در مازندران
درصد تامین بارش سال آبی منتهی به آبانماه سال۱۴۰۳ در مازندران، ۳۱/۴ درصد بارش سال آبی بوده که بیشتر از مقدار بارش در مدت مشابه بلندمدت بوده است، میانگین بارش بلندمدت استان نیز، ۲۲/۹ درصد بوده است. میانگین بارش شهرستانهای مازندران طی این مدت نسبت به مشابه بلندمدت، به جز شهرستانهای بابلسر، جویبار و سیمرغ که کاهش داشته، در سایر شهرستانها با افزایش بارش مواجه بودهاند که بیشترین افزایش در آمل، بابل، بهشهر، تنکابن، چالوس، ساری، عباسآباد، قائم شهر، گلوگاه، محمودآباد، میاندرود، نکا، نور، نوشهرو کلاردشت اتفاق افتاده است.
بیشترین میزان بارش تجمیعی در قائم شهر
بارش تجمعی آبانماه استان مازندران نشان می‌دهدکه بیشترین میزان بارش تجمعی در قسمتی از قائم شهر، سوادکوه شمالی و ساری، قسمتی از محمودآباد و آمل، ساحل و جلگه نور، قسمتی از ساحل و جلگه نوشهر، ساحل و جلگه چالوس تا رامسر و قسمت کوچکی از ارتفاعات آمل بیش از ۲۰۰ میلیمتر، فریدونکنار، قسمتی از گلوگاه، قسمتی از ساحل و جلگه، میانبند و کوهپایه بهشهر، قسمتی از جلگه، میانبند و کوهپایه نکا، عمده میاندرود، قسمتی از جلگه تا میانبند ساری، قسمتی از قائمشهر، سوادکوه، سوادکوه شمالی، بابلسر، محمودآباد، قسمتی از جلگه تا کوهپایه بابل، قسمتی از جلگه تا کوهپایه و ارتفاعات آمل، قسمتی از جلگه و میانبند تا کوهپایه نور و چالوس، قسمتی از ساحل تا کوهپایه نوشهر، عمده جلگه تا ارتفاعات کلاردشت، قسمتی از جلگه تا ارتفاعات تنکابن، قسمتی از جلگه تا کوهپایه رامسر بین ۱۰۵ تا ۲۰۰ میلیمتر، جویبار، سیمرغ، قسمتی از جلگه تا ارتفاعات گلوگاه، قسمتی از ساحل تا ارتفاعات بهشهر و نکا، قسمتی از ساحل و میانبند میاندرود، ساحل و جلگه و قسمتی از میانبند تا ارتفاعات ساری، قسمتی از قائمشهر، سوادکوه شمالی، عمده سوادکوه، قسمتی از جلگه تا ارتفاعات بابل، نور، نوشهر و چالوس، قسمتی از میانبند تا ارتفاعات آمل، عمده ارتفاعات تنکابن و قسمتی از کوهپایه تا ارتفاعات رامسر بین ۲۸ تا ۱۰۵ میلیمتر، قسمت کوچکی از ارتفاعات بهشهر و سوادکوه، قسمتی از ارتفاعات ساری، قسمتی از میانبند تا ارتفاعات آمل، قسمتی از میانبند و ارتفاعات نور بین ۷ تا ۲۸ میلیمتر بوده است.
پهنه‌بندی اختلاف بارش تجمعی آبانماه سال ۱۴۰۳ در مازندران نسبت به بلندمدت نشان می‌دهدکه بیشترین اختلاف بارش مربوط به قسمت کوچکی از سوادکوه و قسمت کوچکی از ارتفاعات آمل بین ۸۰ تا ۶۰ میلیمتر، قسمتی از کوهپایه ساری، قسمتی از سوادکوه و سوادکوه شمالی و قسمتی از ارتفاعات آمل بین۶۰ تا ۴۰ میلیمتر، سیمرغ، قسمتی از ساحل میاندرود، قسمتی از ساحل و میانبند تا ارتفاعات ساری، قسمتی از جویبار، بابلسر، سوادکوه، عمده قائمشهر و سوادکوه شمالی، قسمتی از جلگه تا میانبند و ارتفاعات بابل، قسمتی از ارتفاعات آمل، قسمت کوچکی از ارتفاعات نور و قسمتی از ارتفاعات رامسر بین ۴۰ تا ۱۰ میلیمتر، کلاردشت، عمده گلوگاه، عمده ساحل تا ارتفاعات بهشهر، عمده جلگه تا ارتفاعات نکا، جلگه تا میانبند میاندرود، قسمتی از فریدونکنار، عمده محمودآباد، قسمتی از جلگه تا کوهپایه بابل، جلگه تا میانبند و قسمتی از ارتفاعات آمل، قسمتی از ساحل تا ارتفاعات نور و نوشهر، عمده ساحل تا ارتفاعات چالوس، قسمتی از عباسآباد، میانبند تا ارتفاعات تنکابن و قسمتی از جلگه تا کوهپایه رامسر بین ۱۰ تا ۸۰ میلیمتر، قسمت کوچکی از کوهپایه گلوگاه و بهشهر، قسمتی از ساری، قائمشهر و سوادکوه شمالی، قسمت کوچکی از محمودآباد، قسمتی از جلگه نور، قسمتی از ساحل و جلگه و میانبند نوشهر، قسمتی از ساحل چالوس، عمده عباسآباد، قسمتی از ساحل و جلگه تنکابن و رامسر بین ۸۰ تا ۱۶۰ میلی متر، قسمتی از ساحل و جلگه تنکابن و رامسر بین ۱۶۰ تا بیش از ۱۶۰ میلی متر و در بقیه مساحت استان بین پنج تا ۶ میلیمتر بوده است.
پیش‌بینی بارش ۲۳۴ میلی‌متری باران برای سه ماه آینده مازندران
مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور برای سه ماهه منتهی به فروردین ماه سال ۱۴۰۴ استان مازندران در مجموع ۲۳۴ میلیمتر بارندگی پیش‌بینی کرده است. مطابق جدول پیش‌بینی فصلی این مرکز که هواشناسی مازندران آن را منتشر کرده است، میانگین کمترین میزان بارندگی در سه ماهه آینده با ۴۹ میلی متر مربوط به فروردین ماه سال ۱۴۰۴ و بیشترین میزان نیز با ۶۹ میلی متر مربوط به بهمن ماه سال ۱۴۰۳ و برای دیماه و اسفندماه سال ۱۴۰۳ نیز به ترتیب ۵۷ و ۵۹ میلی متر باران پیش بینی شده است.
مطابق این جدول، میانگین بیشترین میزان بارندگی در دی ماه سال ۱۴۰۳ با ۹۹ میلی متر مربوط به نوشهر بود و پس از آن بابلسر با ۸۹، رامسر ۷۹، بندرامیرآباد با ۷۰، ساری با ۶۷ و آمل با ۶۵ میلیمتر به ترتیب شاهد بیشترین میزان بارندگی در ماه یاد شده خواهند بود و کمترین میزان بارندگی نیز در طی این ماه به ترتیب در کجور و بلده با ۱۸، سیاه بیشه با ۳۵، آلاشت با ۴۲ و پل سفید با ۴۷ میلی متر اتفاق خواهد افتاد.
در بهمن ماه سال ۱۴۰۳ نیز میانگین بیشترین میزان بارندگی با ۱۰۲ میلی متر در نوشهر اتفاق خواهد افتاد و رامسر با ۸۹، بندرامیرآباد با ۸۸، بابلسر با ۸۴ و دشت ناز با ۷۵ میلی متر باران در جایگاه بعدی قرار دارند و کمترین میزان بارندگی نیز در طی این مدت در بلده با ۲۱، کجور با ۲۵، آلاشت با ۵۶ و کیاسر با ۷۱ میلی متر پیش بینی شده است.
مطابق جدول پیش‌بینی فصلی مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور، در اسفندماه امسال نیز میانگین بیشترین میزان بارندگی با ۸۹ میلی متر در رامسر پیش بینی شده است و پس از آن به ترتیب نوشهر با ۷۹، ساری با ۷۲، قراخیل با ۶۱ و آمل با ۵۶ میلی متر شاهد بیشترین میزان بارش باران در این ماه خواهند بود و کجور با ۲۸، بلده با ۳۲ و کیاسر با ۵۲ میلی متر شاهد کمترین میزان بارندگی درطی این ماه خواهند بود.
طبق این جدول، بیشترین میزان بارندگی در فروردین ماه سال ۱۴۰۴ با ۸۰ میلی متر در سیاه بیشه پیش بینی شده است و رامسر با ۷۳، نوشهر با ۶۵ و ساری با ۵۲ میلی متر باران در جایگاه بعدی قرار دارند و کجور با ۲۸، کیاسر با ۴۲ و آلاشت و بلده با ۴۳ میلی متر شاهد کمترین میزان بارندگی در ماه یاد شده خواهند بود.
میانگین بارش آذرماه سال ۱۴۰۳ مازندران، ۵۲ میلی متر بوده که نسبت به مدت مشابه دوره آماری بلندمدت که ۶۸ میلی متر بوده، حدود ۲۳ درصد کاهش و نسبت به مدت مشابه سال قبل که ۶۰ میلی متر بوده، حدود ۱۲ درصد کاهش داشته است.
میانگین بارش سه ماهه سال زراعی جاری استان مازندران منتهی به آذر ماه سال ۱۴۰۳ نیز ۲۵۹ میلی متر بوده که نسبت به مدت مشابه دوره آماری بلندمدت که ۲۲۲ میلی متر بوده، حدود ۱۷ درصد افزایش و نسبت به مدت مشابه سال قبل که ۲۲۲میلی متر بوده، حدود ۱۷ درصد افزایش داشته است.
میانگین بارش ۹ ماهه نخست سال ۱۴۰۳ مازندران نیز ۵۷۸ میلیمتر بوده که نسبت به مدت مشابه دوره آماری بلندمدت که ۴۸۲ میلی متر بوده، حدود ۲۰ درصد افزایش و نسبت به مدت مشابه سال قبل که ۴۹۷ میلی متر بوده، حدود ۱۶ درصد افزایش داشته است.
میانگین دمای هوا در آذرماه امسال نیز در مازندران ۵.۴ درجه سلسیوس بوده که نسبت به مدت مشابه دوره آماری بلندمدت که ۴.۵ درجه سلسیوس بوده ۰.۹ درجه سلسیوس افزایش و نسبت به مدت مشابه سال قبل که ۸.۵ درجه سلسیوس بوده، ۳.۱ درجه سلسیوس کاهش داشته است.
میانگین دمای هوای سه ماهه سال زراعی جاری استان مازندران منتهی به آذرماه سال ۱۴۰۳ نیز ۱۰.۳ درجه سلسیوس بوده که نسبت به مدت مشابه دوره آماری بلندمدت که ۹.۴ درجه سلسیوس بوده، ۰.۹ درجه سلسیوس افزایش داشته است و نسبت به مدت مشابه سال قبل که ۱۲.۵ درجه سلسیوس بوده، ۲.۲ درجه سلسیوس کاهش نشان میدهد.
میانگین دمای ۹ ماهه اول سال ۱۴۰۳ استان مازندران نیز ۱۵.۳ درجه سلسیوس بوده که نسبت به مدت مشابه دوره آماری بلندمدت که ۱۴.۱ درجه سلسیوس بوده، ۱.۲ درجه سلسیوس افزایش و نسبت به مدت مشابه سال قبل که ۱۶.۳ درجه سلسیوس بوده، ۱.۰ درجه سلسیوس کاهش داشته است.
براساس خروجی های مدل اقلیمی پژوهشکده اقلیم شناسی سازمان هواشناسی کشور، میانگین بارش از دی تا نیمه بهمن ۱۴۰۳ در مازندران در محدوده نرمال، از نیمه بهمن تا نیمه اسفند ۱۴۰۳ در محدوده نرمال گرایش به بیش از نرمال و از نیمه اسفند ۱۴۰۳ تا پایان فروردین ۱۴۰۴ نیز نرمال پیش بینی می شود.
میانگین دمای هوای مازندران نیز تا نیمه دیماه سال ۱۴۰۳ گرایش به کمتر از نرمال، از نیمه دی تا نیمه بهمن ۱۴۰۳ نیم تا یک درجه بیش از نرمال، از نیمه بهمن تا نیمه اسفند ۱۴۰۳ نرمال تا نیمه درجه کمتر از نرمال و از نیمه اسفند ۱۴۰۳ تا پایان فروردین ۱۴۰۴ نیز نیم تا یک درجه بیش از نرمال پیش بینی می شود.
تشدید خشکسالی ایران در هشت سال آینده
ایران در حال حاضر در خشکسالی سر می‌کند، سال آبی گذشته نیز با خشکسالی تمام شد. ضمن اینکه آنطور که رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی می‌گوید، سال آبی پیش رو هم کشور با خشکسالی دست و پنجه نرم می کند.
اگرچه تحقیقات دانشگاه فردوسی مشهد هشدار بزرگتری درباره خطر خشکسالی ارایه کرده است که بر اساس این تحقیقات، تا پایان دهه میلادی ایران با خشکسالی شدید مواجه می‌شود. تحقیقاتی که نشان میدهد خشکسالی در ایران ۸۵ درصد افزایش می‌یابد. به عبارتی ایران در هشت سال آینده با خشکسالی بسیار گسترده‌تر از آنچه می‌بینیم، مواجه خواهد شد.
این تنها هشداری نیست که محققان و کارشناسان نسبت به خشکسالی در ایران داده‌اند. آن هم در زمانی که کره زمین با شرایط اقلیمی هشدارآمیز و گرمایش جهانی مواجه است. مجمع جهانی اقتصاد نیز در گزارش ۲۰۲۲، بحران منابع طبیعی را یکی از پنج خطر اصلی اقتصاد ایران می‌داند و بنا به اظهارات مسئولان سازمان محیط زیست کشور، برآورد اولیه خسارت خشکسالی در ایران دههاهزار میلیارد تومان است.
اگرچه ایران از اواخر دهه ۷۰، وارد تنش آب شده است اما مدیریت منابع آب چندان به نتایج خوبی نرسیده است. قطعی زنجیره‌ای آب در ایران می‌تواند نشانه روشنی از این موضوع باشد. سدسازی بی‌رویه از یک سو و انتقال آب و فعالیت‌های صنایع از سوی دیگر، مدیریت منابع آب در ایران را زیر سوال می‌برد.
ناگفته پیداست که آثار خشکسالی و نبود مدیریت مناسب در ایران در چند سال گذشته تنها به قطعی آب محدود نمی‌شود. زنجیره ای از بحران‌ها به دنبال بحران آب در کشور رخ میدهد که فرونشست زمین، گسترش بیابان‌ها، تشدید آتش‌سوزی‌ها، مهاجرت و بسیاری از عوامل دیگر تنها بخشی از آثار این بحران است.
استان مازندران با داشتن ۴۶۰ هزار هکتار زمین های زراعی و باغی سالانه ۷۲ نوع محصول کشاورزی را تولید می کند که با تولید بیش از ۹۵۰ هزار برنج سفید، ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تن مرکبات و ۸۰ هزار تن آبزیان رتبه نخست کشور را دارد.
کاهش ۴۰ درصدی بارندگی، ۵۰ درصدی روان آب های رودخانه های دائمی و همچنین کم شدن حدود ۶۰ درصدی ذخایر آبی پشت سدها و آب بندان های مازندران، باعث بروز تنش آبی دراین استان شده است به‌گونه ای که مناطق شرقی با کمبود شدید آب در بخش کشاورزی مواجه اند و همین امر نیز شرکت آب منطقه‌ای را برآن داشت تا طرح نوبت بندی منابع آبی استان را حدود یک ماه زودتر آغاز و جهادکشاورزی نیز اخطار کم آبی صادر کند.
کاهش بارندگی و تغییر الگوی بارش، کم شدن دبی آب رودخانه‌ها، پایین رفتن ایستایی آب های زیر زمینی و پیش روی جبهه آب شور به جبهه آب شیرین در سواحل نشانه های پیش روی خشکسالی در استان مازندران است.
بر اساس آمارهای رسمی، توان بالقوه آب مازندران در حد ۶ میلیارد و ۶۰۰ میلیون مترمکعب است که از این مقدار چهار میلیارد و ۹۰۰ میلیون مترمکعب آب های سطحی و بقیه آب های زیرزمینی است. به طور میانگین سالانه حدود یک میلیارد و ۵۵۰ میلیون مترمکعب آب در بخش آب های سطحی و یک میلیارد و ۳۵۰ میلیون مترمکعب در بخش آب زیرزمینی بهره برداری می شود و بقیه آب سطحی طی سال به صورت هرز به دریا می ریزد.
