پیش بینی نگران کننده وقوع یک تنش شدید در تهران
خشکسالی و فرونشست فاجعه هولناکی است ایران را در خطر قرار داده است بخشهای بزرگی از ایران وارد جدیترین تنش آبی شدهاند کمتر از هزار مترمکعب در سال، آب در دسترس دارند . فرونشست زمین و خشکسالی و کمبود آب در ایران هر روز وارد مرحله تازهای میشود حالا از خبرهای تازهای که درباره فرونشست زمین و خشکسالی میرسد، اصفهان گستردهترین فرونشستها را تجربه میکند
محمد درویش، فعال محیط زیست درباره وضعیت آبی فعلی کلانشهرها چندی پیش گفت: بخشهای بزرگی از ایران کمتر از هزار مترمکعب در سال، آب در دسترس دارند و وارد جدیترین تنش آبی شدهاند/طبق آمار بدترین اوضاع را در اصفهان داریم؛ فرونشست وارد شهر شده؛ میزان تراز منفی اصفهان چیزی حدود ۲۰ رودخانه است/استان فارس پتانسیل زیادی دارد که به یکباره فروبپاشد/ ترسناکتر از فارس، خراسان رضوی است/ممکن است مشهد دومین شهر مهم و پرجمعیت ایران در آستانه مهاجرت اقلیمی باشد
ابراز نگرانی از وقوع یک تنش شدید در تهران
روزنامه اعتماد در گزارشی از نگرانیها درباره تنش شدید آبی در تهران پرده برداشت.
این روزنامه به نقل از احد وظیفه؛ رییس مرکز ملی اقلیم سازمان هواشناسی کشور نوشت:
اینکه مداخلات و تصمیمهای غیرکارشناسانه مسوولان در دهههای اخیر و تا امروز، شرایط اقلیمی منطقه را بدتر کرده و نابود کردن جنگلها و پوشش گیاهی و سدسازیهای بیرویه، باعث شده که مثلا در جادههای اطراف تهران شاهد وقوع سیل و مرگ مردم باشیم و به دلیل برداشت بیرویه آب از منابع زیرزمینی، تعداد زیادی از جمعیت کشور از نعمت آب شرب بهداشتی محروم بمانند و نرخ فرونشست در دشتهایمان رکورد جهانی را بشکند و فرونشست به سطح شهرها و اتوبانهای شهری برسد و در استان و شهر تهران، مرز «تنش آبی» را رد کنیم و وارد مرحله بحرانی «تنش شدید» شویم به گونهای که میزان آب موجود حتی به اندازه سرانه سالانه جمعیت استان هم کفایت نداشته باشد.
در حالی که نرخ فرونشست در ایران چند برابر استاندارد جهانی است، با توجه به تراکم ۱۰ میلیون نفری جمعیت ثابت و تردد ۴ میلیون نفر جمعیت سیار در شهر تهران، شرایط پایتخت بابت مخاطرات طبیعی را چطور تحلیل میکنید؟
تهران با تراکم بسیار زیاد جمعیت مواجه است. مجموع جمعیت استانهای تهران و البرز، حدود ۲۰ الی ۲۵ درصد جمعیت کشور است. بنابراین، ما در استان تهران با جمعیتی متراکم در منطقهای بسیار محدود مواجهیم. امروز تهران و کرج، به هم متصلند و میتوانیم تهران و کرج را یک شهر فرض کنیم، چون فاصله بین تهران و کرج با شهرکهای اقماری بسیاری پر شده و تهران تا قلعه حسن خان و شهریار و فردیس و گرمدره و … گسترش پیدا کرده و اتوبان تهران- کرج، دیگر اتوبان بین شهری نیست، بلکه اتوبان درون شهری محسوب میشود. علاوه بر اینکه مهاجران افغان در شهرکهای اطراف تهران هم جمعیت بسیار زیادی دارند.
این تراکم جمعیت با اقلیم طبیعی تهران همخوانی ندارد. میانگین بارش سالانه در استان تهران ۲۸۰ میلیمتر است که با ضرب این عدد در مساحت تهران به حدود ۴ میلیارد مترمکعب میرسیم که حدود ۳ میلیارد مترمکعب از این حجم بارش، تبخیر میشود و حدود یک میلیارد مترمکعب توان آبدهی دارد ولی با توجه به سهم آببری صنعت و کشاورزی و طبیعت و دریاچهها، میبینیم که منابع آبی استان تهران خیلی محدود است و سرانه آب موجود در استان تهران، حتی از آستانه تنش هم کمتر است.
طبق استاندارد جهانی، اگر سرانه سالانه آب برای هر نفر کمتر از ۱۱۰۰ مترمکعب باشد، به آستانه تنش وارد میشود و اگر این سرانه در سال به ۵۰۰ مترمکعب برسد، وارد تنش شدید آب میشود. امروزه در استان تهران سرانه سالانه آب برای هر نفر کمتر از ۵۰۰ مترمکعب است. با چنین شرایطی، مدیریت منابع آب به عنوان یکی از مهمترین منابع طبیعی برای انسان در این کره خاکی بسیار حایز اهمیت است. در استان تهران، بیش از ۵۰ درصد مصارف آب، برای شرب است در حالی که در باقی کشور، میزان مصرف آب شرب کمتر از ۱۰ درصد است. ما در استان و شهر تهران با تنش آبی شدید مواجهیم.
گر بخواهیم به همان رفتارهای قبلیمان ادامه دهیم، بله تنش آبی ترسناک است. اما میتوانیم هوشمندانه روند مدیریت آیندهمان را به گونه دیگری رقم بزنیم.