فاجعه هولناک تنش آبی در انتظار استانهای شمالی ایران
تنش آبی ، خشکسالی و کمبود آب در ایران هر روز بیشتر به ما نزدیک می‌شود. بخش‌های بزرگی از ایران وارد جدی‌ترین تنش آبی و خشکسالی شده‌اند کمتر از هزار مترمکعب در سال، آب در دسترس دارند اکنون خبر می رسد که باید منتظر تنش آبی و خشکسالی در شمال ایران بود
کاهش بارش در ۲۲ استان/تنش آبی در استانهای شمالی، شهریور ۱۴۰۲
خشکسالی و فرونشست فاجعه هولناکی است ایران را در خطر قرار داده است. فرونشست زمین و خشکسالی و کمبود آب در ایران هر روز وارد مرحله تازه‌ای می‌شود حالا از خبرهای تازه‌ای که درباره فرونشست زمین و خشکسالی می‌رسد، اصفهان گسترده‌ترین فرونشست‌ها را تجربه می‌کند
بررسی میانگین بارش کل کشور از ابتدای سال آبی جاری تا انتهای خردادماه نشان می‌دهد از مجموع ۳۱ استان کشور، ۲۲ استان با کاهش بارش مواجه شدند. بنا بر گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، به دلیل افت بارش‌ها در نوار شمالی کشور، افت تولید محصولات کشاورزی و چالش تامین نیازهای این بخش محتمل است. در استان گلستان هم به دلیل حجم کم ذخایر سدها و عملا خشک شدن آنها، انتظار می‌رود شاهد وقوع تنش آب شرب باشیم.
شنش ابی و خشکسالی اصفهان، فارس، خراسان و مناطق مرکزی را تسخیر کرده و شاهد فرونشست های عظیمی در این مناطق هستیم. ادامه این روند باعث خروج سرمایه از این مناطق به خصوص در حوزه ی مسکن خواهد شد. مقصد مرکز نشینان برای فرار از بی آبی نیز که عمدتا شمال کشور انتخاب شده در معرض خطراتی جدی قرار دارد و نیازمند نگاه کارشناسی و کلان از سوی دولت استاز خراسان جنوبی تا کاشان، یزد، کرمان و شیراز، قم و تهران. این در حالی است که بیشتر از ۵۰ درصد جمعیت ایران در فلات مرکزی زندگی می‌کنند و کارشناسان می‌گویند فقط ده درصد آب تجدیدپذیر کشور در مرکز ایران است، ۱۰۰ درصد مساحت استان های البرز، یزد و سمنان با خشکسالی مواجه اند به‌طوری‌که «شدت خشکسالی» در ۹۷ درصد از مساحت سمنان، ۸۷.۶ درصد از مساحت البرز و ۶۷.۹ درصد از مساحت استان یزد «شدید» تا «بسیار شدید» است.
بیشتر بخوانید: اتفاق هولناک و باورنکردنی که در مازندران خواهد افتاد
محمد درویش، فعال محیط زیست درباره وضعیت آبی فعلی کلانشهر‌ها چندی پیش گفت بخش‌های بزرگی از ایران کمتر از هزار مترمکعب در سال، آب در دسترس دارند و وارد جدی‌ترین تنش آبی شده‌اند/طبق آمار بدترین اوضاع را در اصفهان داریم؛ فرونشست وارد شهر شده؛ میزان تراز منفی اصفهان چیزی حدود ۲۰ رودخانه است/استان فارس پتانسیل زیادی دارد که به یکباره فروبپاشد/ ترسناک‌تر از فارس، خراسان رضوی است/ممکن است مشهد دومین شهر مهم و پرجمعیت ایران در آستانه مهاجرت اقلیمی باشد
چندی پیش محمد درویش، فعال محیط زیست درباره وضعیت آبی فعلی کلانشهر‌ها به انتخاب گفت گفت: طبق آخرین آماری که شرکت مدیریت منابع آب ایران و سازمان زمین شناسی منتشر کرده است، بدترین اوضاع را در اصفهان داریم. اصفهان گسترده‌ترین فرونشست‌ها را تجربه می‌کند و فرونشست وارد شهر شده و شبکه فاضلاب را نیز شکسته است. چند دکل برق در دشت مهیار اطراف اصفهان به دلیل احتمال سقوط جا به جا شده اند. میزان تراز منفی اصفهان ۱۳ میلیارد مترمکعب است که چیزی حدود ۲۰ رودخانه به اندازه زاینده رود است. استانهای دیگری نیز هستند که تراز منفی آنها بیشتر از اصفهان است. استان فارس که ۱۵ میلیارد مترمکعب تراز منفی دارد و بزرگترین فروچاله جهان را با ۵۴ سانتی متر در سال در استان فارس ثبت کرده ایم. استان فارس پتانسیل زیادی دارد که به یکباره فروبپاشد!
تجارت‌نیوز نوشت ، خشکسالی و کمبود ذخایر آب سدهای کشور موجب تنش آبی در برخی مناطق حتی شهرهای شمالی شده است. مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی که به تازگی منتشر کرده به وضعیت خشکسالی در ایران پرداخته است. در این گزارش آمده که خشکسالی در شرق کشور جولان می‌دهد.
در همین حال طالبان هم از دادن حق‌آبه هیرمند به ایران خودداری می‌کند و مذاکرات ایران و افغانستان هم تاکنون راه به جایی نبرده است. بنا بر گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، شدت خشکسالی در شرق کشور بیشتر از سایر مناطق است. البته در غرب کشور هم خشکسالی خفیفی رخ داده است.
کاهش بارش در ۲۲ استان
در ادامه این گزارش آمده که میانگین بارش کل کشور از ابتدای سال آبی ۱۴۰۱-۱۴۰۲ تا انتهای خردادماه سال ۱۴۰۲ نسبت به مدت مشابه سال آبی گذشته، روند افزایشی داشته، اما نسبت به میانگین بلندمدت ۱۴ درصد کاهش یافته است.
به طور کلی از مجموع ۳۱ استان کشور، ۲۲ استان دچار کاهش بارش شده‌اند. با این حساب، ایران با وجود بهبود میانگین بارش‌ها، برای سومین سال پیاپی دچار خشکسالی شده است.
وضعیت بسیار بحرانی چاه نیمه‌ها در شرق کشور
در این گزارش آمده که سدهای جنوب غرب کشور و حوضه آبریز دریاچه ارومیه ۶۰ درصد و بالاتر پرشدگی داشته‌اند. در شرق کشور اما که با بیشترین افت بارش هم مواجه است و در استان سیستان و بلوچستان، میزان ذخیره آب چاه نیمه‌ها در شرایط بسیار بحرانی قرار گرفته است.
چاه نیمه‌ها به طور کامل به منابع آب ورودی رودخانه مرزی مشترک هیرمند وابسته هستند و ذخایر آن به کمتر از ۱۰ درصد رسیده است. به دلیل افت محسوس حجم ذخایر سدهای واقع در استانهای خراسان جنوبی، خراسان رضوی و جنوب استان فارس، سهم منابع آب سطحی در تامین مصارف کاهش یافته است. همچنین در این مناطق برداشت از منابع آب زیرزمینی و وقوع تنش آب شرب افزایش یافته است.
تنش آبی در نوار شمالی ایران
اما خشکسالی و تنش آبی تنها به مناطق جنوبی و شرقی کشور ختم نمی‌شود. بنا بر گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، به دلیل افت بارش‌ها در نوار شمالی کشور، افت تولید محصولات کشاورزی و چالش تامین نیازهای این بخش محتمل است. در استان گلستان هم به دلیل حجم کم ذخایر سدها و عملا خشک شدن آنها، انتظار می‌رود شاهد وقوع تنش آب شرب باشیم.
شروع تنش آبی در استانهای شمالی البته به سال‌های قبل برمی‌گردد. تا جایی‌که سال گذشته بهزاد برارزاده، مدیرعامل آبفای مازندران گفت تنش آبی در شرق مازندران، از شهرستان نکا تا گلوگاه جدی و نگران‌کننده است. (ایرنا)
او گفت: «در شرق مازندران به دلیل افت شدید سطح آب زیرزمینی در دشت‌های این منطقه، برای تامین آب شرب دیگر نمی‌توانیم چاه حفر کنیم. اگر اقدام درست و اصولی برای رفع این چالش نکنیم، بسیاری از مناطق گلوگاه، بهشهر و نکا در آینده نه چندان دور غیرقابل سکونت خواهد شد.»
آخرین آمار از ذخایر سدهای کشور
دفتر اطلاعات و داده‌های آب کشور نیز در گزارشی به وضعیت بارندگی و ذخایر سدهای کشور تا پایان مردادماه پرداخت. بنا بر این گزارش، درصد پرشدگی سدهای استان گلستان (وشمگیر، گلستان و بوستان) تا پایان این تاریخ صفر بود که نسبت به سال گذشته ۹۲ درصد کاهش را نشان می‌دهد.
همچنین درصد پرشدگی چاه نیمه‌ها در استان سیستان و بلوچستان ۴ درصد بوده که نسبت به سال قبل ۶۳ درصد کاهش داشته است. درصد پرشدگی سدهای دوستی و طرق در استان خراسان رضوی نیز به ترتیب ۹ درصد و ۸ درصد عنوان شده است.
بنا بر گزارش دفتر اطلاعات و داده‌های آب، درصد پرشدگی ۱۶ سد کشور زیر ۵۰ درصد بود و نسبت به سال قبل هم ۲۵ تا ۷۵ درصد کاهش داشته است.
وضعیت بارندگی در ایران
در ادامه گزارش دفتر اطلاعات و داده‌های آب کشور آمده که ارتفاع کل ریزش‌های جوی کشور حدود ۲۰۸ میلی‌متر است. این مقدار بارندگی نسبت به میانگین دوره‌های مشابه درازمدت ۱۵ درصد کاهش را نشان می‌دهد.
بارش در استانهای خراسان رضوی و سیستان و بلوچستان به ترتیب ۴۶ و ۳۵ درصد نسبت به متوسط درازمدت (۵۴ ساله) کاهش یافته است. همچنین بارندگی در استانهای هرمزگان و قزوین نیز به ترتیب ۳۴ درصد و ۳۱ درصد نسبت به دوره‌های مشابه درازمدت کاهش داشت. وضعیت بارندگی در استان گلستان هم در همین مقایسه، ۲۴ درصد کاهش را نشان می‌دهد.
بنا بر گزارش دفتر اطلاعات و داده‌های آب کشور، بارندگی در ۶ استان کشور (یزد، چهارمحال و بختیاری، خوزستان، بوشهر، کهگیلویه و بویراحمد و بوشهر) نسبت به سایر استان‌ها بهتر بود. میزان بارندگی در این استان‌ها نسبت به دوره‌های مشابه درازمدت ۱۱ درصد تا ۲۷ درصد افزایش داشت.
