تشنگی ۳۰۰ روستا و ۵۳۶۶ مشترک پرمصرف در استان خراسان جنوبی/ آبخیزداری راهکار برای مدیریت بحران خشکسالی است
درحالی ۳۰۰ روستای تشنه در استان خراسان جنوبی با تانکر آبرسانی می‌شود که تنها در دو ماه امسال پنج هزا رو ۳۶۶ مشترک پر مصرف آب در استان شناسایی شده است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از بیرجند، کمبودآب یکی از چالش‌های بزرگ قرن حاضر است که در آینده یکی از مشکلات بشریت به حساب می‌آید.پدیده خشکسالی سبب کاهش سریع جریان‌های سطحی، افت مخازن زیر زمینی، فرسایش آبی و بادی و خاکی، تغییر کیفیت منابع آب و خاک و افزایش بهره‌برداری از آبهای زیر زمینی و نشست زمین می‌شود.
کم آبی روایت امروز و دیروز خراسان جنوبی نیست بلکه بیش از ۲۰ سال است که این استان کویری با پدیده تغییر اقلیم دست به گریبان بوده و کاهش نزولات آسمانی، افزایش دما، تغییر نوع بارش‌ها و افزایش میزان تبخیر را شاهد هستیم که این امر سبب بحران کم آبی می‌شود.
قبل از هر چیز اهالی خراسان جنوبی باید بپذیرند که از بارش‌های طولانی و مؤثر خبری نیست و بخش عمده منابع آب مصرفی کشور از طریق آبهای زیر زمینی تأمین می‌شود و این آب‌ها از منابع آبی تجدید پذیرند اما زمان زیادی برای تجدید آنها نیاز است و برداشت از این منابع موجب شده میزان آبهای زیرزمینی رو به کاهش باشد.
استان‌های شرق در معرض بیشترین تنش آبی در کشور قرار دارند
بر اساس بررسی‌های انجام شده، استان‌های شرق در معرض بیشترین تنش آبی در کشور قرار دارند که برنامه‌ریزی برای استفاده بهینه از منابع آبی حائز اهمیت است.
بحران آب به نظر سال به سال با تغییرات اقلیمی از یک سو و بی‌تدبیری مدیران از سوی دیگر، ابعاد گسترده‌تری به خود گرفته و اکنون باید با صرفه‌جویی در مصرف آب برای تأمین منابع پایدار آبی نیز تدبیر کرد.
استان‌های کویری چون خراسان جنوبی با خشکسالی گره خورده و کمبود منابع آبی در استان هر روز زخمی عمیق‌تر بر جای می‌گذارد، زخمی که راه درمان آن از منظر کارشناسان اصلاح الگوی کشت و آبخیزداری است.
سونامی خشکسالی داستان دردناکی است که آن چنان بر جان استان افتاده که هیچ چیز از درخت، باغ، چشمه، قنات و چاه گرفته تا ماهی، زنبور، حیات‌وحش و غیره از آسیب آن در امان نمانده‌اند.
اینک در آستانه ورود به ۲۱ سال خشکسالی در این استان کویری هستیم و به هر طرف که نگاه کنی رد پای خشکسالی جایی عمیق از خود به جای گذاشته است.
خشک شدن قنات‌ها، از بین رفتن درختان، بیکاری کشاورزان و روی آوردن به شغل‌های کاذب، مهاجرت درصد قابل توجهی از ساکنان روستاها تنها بخشی از پیامدهای خشکسالی مداوم در این استان بوده است.
اگر بخواهیم گذرا به مسائل و مشکلات حاصل از خشکسالی و خسارت‌های آن در این استان اشاره کنیم کتاب قطوری می‌شود که دردنامه مرارت‌های ساکنان این دیار کویری را حکایت دارد.
آبرسانی به ۳۰۰ روستای استان با تانکر
در حالی مدیرعامل شرکت آب وفاضلاب خراسان جنوبی از آبرسانی به ۳۰۰ روستای استان به وسیله تانکر خبر می‌دهد که بیشتر این روستاها کم برخوردار هستند اما این روستاها شبکه آبی دارند ولی از نظر کیفی بنا به دلایلی آب پایدار ندارند به همین دلیل با تانکر آبرسانی می‌شوند.
امامی با بیان اینکه در مجموع آب هزار و ۱۰۰ روستا را که مشکل خطوط انتقال یا شبکه توزیع دارند را با تانکر تامین می‌کنیم گفت: حدود ۵۰ درصد شبکه های توزیع آب روستایی نیاز به اصلاح ولتاژ دارند.
وی تصریح کرد: حدود ۵۵۰ میلیارد تومان برای اصلاح شبکه‌های آب روستاها و شهرهای استان برآورد شده که برای امسال ۱۰۰ میلیارد تومان آن از منابع مختلف تامین شده است.
مدیرعامل شرکت آب وفاضلاب خراسان جنوبی با بیان اینکه عمر مفید شبکه‌های توزیع آب با توجه به شرایط موجود در استان ۲۵ تا ۳۹ سال است گفت: ۳۰ هزار متر مکعب مخزن در حال احداث داریم و حدود ۳۰ هزار متر مکعب مخزن جدید هم برای شهرستان‌های استان پیش بینی کردیم تا با اجرای آنها به ازای هر مشترک یک متر مکعب مخزن داشته باشیم.
اختصاص ۳۵۰ میلیارد تومان اعتبار برای روستاهایی که با قطعی آب مواجه‌اند
امامی بیان کرد: بخشی از روستاهایی که تنش آبی دارند در قرارداد موجود پیش بینی نشده که در قرارداد با قرارگاه امام حسن(ع) دیده خواهند شد که امیدواریم پیشنهاد ارائه شده در این زمینه به زودی نهایی شود تا با دستور استاندار در هفته دولت ۱۴۰۲ روستای بالای ۲۰ خانوار بدون آب شرب نداشته باشیم.
وی ادامه داد: حدود ۳۵۰ میلیارد تومان برای پایداری آب بهداشتی برای روستاهای دارای مخزن که با قطعی آب مواجه‌اند اختصاص یافته است که در این راستا بخش زیادی از خطوط انتقال قبلی تعویض می‌شوند و این موضوع در همه مناطق استان مد نظر است.
مدیرعامل شرکت آب وفاضلاب خراسان جنوبی تصریح کرد: همه روستاهای شهرستان‌های بشرویه، فردوس و سرایان با انجام این کار از آب شرب برخوردار خواهند شد و مجتمع‌های آب رسانی دیگری هم که مشکل دارند، شناسایی شده تا مشکلات آنها هم رفع شود.
شناسایی ۵ هزار و ۳۶۶ مشترک پر مصرف آب در استان
این پازل در حالی است که دردو ماه امسال ۵ هزار و ۳۶۶ مشترک پر مصرف آب در استان خراسان جنوبی شناسایی شدند.
معاون خدمات مشترکین و درآمد شرکت آب و فاضلاب خراسان جنوبی با بیان اینکه تعداد مشترکان پر مصرف در دو ماهه اول امسال ۵ هزار و ۳۶۶ مشترک است که حدود دو درصد مشترکین در بخش مسکونی و سهم مصرف آنها حدود ۱.۵ درصد مصرف این بخش است.
نادی افزود: مشترکین پر مصرف در شهرستان‌ها شناسایی و اولویت‌بندی شده و مطابق بخشنامه آمادگی برای گذر از تابستان ۱۴۰۱ برای آنها اخطاریه صادر شده که در صورت تداوم مصرف زیاد، قطع انشعاب در دستور کار قرار می‌گیرد.
وی گفت: با توجه به اقدامات صورت گرفته از سوی این مجموعه در راستای فرهنگ سازی مدیریت مصرف آب و به تبع آن رعایت الگوی مصرف آب از سوی اکثر مشترکین در استان پیش‌بینی می‌شود در این زمینه در استان مشکلی نخواهیم داشت.
معاون خدمات مشترکین و درآمد شرکت آب و فاضلاب خراسان جنوبی گفت: میانگین مصرف آب در بخش شهری در دو ماه امسال ۱۲.۵ متر مکعب است که در مقایسه با مدت مشابه پارسال که ۱۲.۶ مترمکعب بوده کاهش یافته است.
نادی افزود: در بخش روستا هم در این مدت میانگین مصرف ۱۱.۹ مترمکعب بوده که در مقایسه با پارسال تغییری نداشته است.
سازه‌های آبخیزداری نجاتگر استان در شرایط خشکسالی و مدیریت روان آب‌ها است
مدیرکل منایع طبیعی خراسان جنوبی نیزدر گفت‌وگو با خبرنگار ما با بیان اینکه بارندگی در استان به شکل رگباری است و به جای نفوذ آب در خاک شاهد رواناب‌ها هستیم گفت: اجرای سازه‌های آبخیزداری و مدیریت روان آب موجب می‌شود تا حجم بیشتری از آب به سفره‌های زیر زمینی نفوذ کند.
علیرضا نصرآبادی با اشاره به اینکه هر هکتار اجرای عملیات آبخیزداری ۵۳۰ متر مکعب استحصال آب در هر سال دارد بیان کرد: سازه‌های آبخیزداری از فرسایش ۹ تن خاک در هکتار جلوگیری می‌کنند و و کنترل رسوب را به میزان ۶ تن در هکتار مدیریت می‌کند.
به گفته وی اجرای هر هکتار آبخیزداری در بحث دامداری باعث افزایش ۱۲۰ کیلوگرم علوفه در هکتار می‌شود.
مدیرکل منایع طبیعی خراسان جنوبی تصریح کرد: در سازه‌ها به دلیل اینکه از لوله‌های تخلیه استفاده می‌شود آب کم کم تخلیه شده و بهره برداران انسانی و اکوسیستم طبیعی از آن بهره‌مند می‌شوند.
