نابودی پوشش گیاهی و محیط زیست سمنان با بحران فرسایش بادی
با گسترش روزافزون خشکسالی در سطح استان سمنان، شاهد افزایش اراضی بیابانی و فرسایش خاکی و بادی در استان هستیم، چنانچه اقدام فوری صورت نگیرد با نابودی کشاورزی، پوشش گیاهی و زوال محیط زیست مواجه خواهیم بود.
گروه استان‌های خبرگزاری دانشجو، حدود ۵.۲ میلیون هکتار عرصه‌های بیابانی در سطح استان سمنان وجود دارد. به همین علت از این استان به عنوان «استانی بیابانی» نام برده می‌شود. یکی از مهمترین جنبه‌های بروز پدیده بیابان زایی فرسایش بادی است.
حدود ۵۳ هزار هکتار مناطق استان در منطقه کانون بحرانی فرسایش بادی قرار دارند. این کانون‌های بحرانی به‌صورت مستقیم یا به‌صورت گرد و غبار و… بر روی زندگی اجتماعی ساکنان مناطق شهری و روستایی استان تاثیر داشته و آثار زیان‌باری برای آن‌ها به همراه دارد.
گذشته از این‌ها، این کانون‌های بحرانی، به‌طور مستقیم بر واحد تاسیسات صنعتی نظیر کارگاه‌ها، واحد‌های تولیدی و یا کارخانه‌ها، راه‌های اصلی و فرعی استان، خطوط ریلی و ایستگاه‌های راه‌آهن و همچنین بر اراضی کشاورزی منطقه و مراتع استان اثرات سو گذاشته و هر ساله خساراتی به این زیرساخت‌ها وارد می‌کند.
البته باید گفت نگاهی به سند آمایش و کانون‌های بحرانی فرسایش بادی نشان می‌دهد که متأسفانه با گسترش روز افزون خشکسالی در سطح استان سمنان، شاهد افزایش اراضی بیابانی و فرسایش خاکی و بادی نیز در این استان بودهایم تا جایی که کانون‌های فرسایش در استان روز به روز به شهر‌ها و روستاهایمان نزدیک می‌شوند.
افزایش چشمگیر مساحت کانون‌های فرسایش بادی سبب می‌شود تا اندک کشاورزی نیمه جان استان سمنان که در گیر و دار خشکسالی و کم آبی، کاهش کیفیت آب به دلیل افزایش عمق چاه‌ها و همچنین افزایش هزینه تولید و عدم صرفه اقتصادی شده است نیز رو به ورطه نابودی بگذارد و این یعنی الگوی اقتصادی حداقل ۷۰ درصد مساحت استان سمنان با تهدید روبرو است.
اعتبار ۳۰۰ میلیارد ریالی سفر دولت برای بیابان زدایی در سمنان
جعفر مرادی حقیقی، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان گفت: از وسعت ۹.۷ میلیون هکتاری استان سمنان بالغ بر یک میلیون و ۳۷۰ هزار هکتار شامل ۱۹ منطقه تحت تأثیر فرسایش بادی قرار دارد.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان از ایجاد ۱۱۳ هزار هکتار تاغزار دست کاشت در استان خبر داد و می‌افزاید: این اقدام در راستای مقابله با پیشروی بیابان و جلوگیری از فرسایش بادی اجرایی شده است.
وی با بیان اینکه تاکنون ۱۱۳ هزار هکتار به روش دست کاشت در استان سمنان ایجاد شده است، می گوید: هدف از اجرای این طرح جلوگیری از معضل فرسایش بادی به خصوص اطراف شهر‌ها و راه‌های اصلی استان محسوب می‌شود که تا حد زیادی نیز نتیجه خوبی داشته است.
مرادی حقیقی ضمن بیان اینکه عملیات اجرایی بیابان زدایی در هفت شهرستان بیابانی استان سمنان از محل اعتبارات مختلف در دست اجرا است، افزود: نهال کاری و آبیاری مراقبت سنواتی در سطح پنج هزار هکتار، مدیریت روان آب همراه با عملیات بیولوژیک در سطح ۲ هزار هکتار و مدیریت جنگل‌های دست کاشت بیابانی حدود ۷۵۰ هکتار و عملیات حفاظت و مدیریت چرا در سطح هشت هزار هکتار اجرا شده است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان تاکید می‌کند: با توجه به سفر رئیس جمهور و هیئت دولت در سمنان ۳۰۰ میلیارد ریال برای عملیان بیابان زدایی اختصاص داده شد.
مرادی حقیقی با بیان اینکه نیمی از اراضی این استان حدود ۵ میلیون و ۲۰۰ هکتار فاقد پوشش گیاهی است، تصریح می کند: چنانچه اقدام فوری صورت نگیرد با نابودی پوشش گیاهی و منابع تولید علوفه، شور شدن اراضی و کاهش حاصلخیزی خاک، فرسایش بادی و افزایش گرد و غبار در سطح منطقه، نابودی حیات وحش و زوال محیط زیست و … مواجه خواهیم بود.
وی می‌افزاید: برای پیشگیری از اتفاقات فوق پروژه‌های نهال کاری و بذرکاری با استفاده از گونه‌های گیاهی مقاوم، انجام پروژه کنترل روان آب، مدیریت جنگل‌های بیابانی دست کاشت، طرح ترسیب کربن، انجام مطالعات بیابان زدایی و اقدامات تشویقی و حمایتی برای حفظ پوشش گیاهی منطقه به انجام رسیده است.
بر این اساس آنطور که در سند آمایش استان سمنان آمده مطالعات، ۴۹۴ روستا در خارج از محدوده‌های دارای قابلیت روانگرایی بوده، ۲۰۳ روستا در محدوده قابلیت کم و ۱۴۴ روستا در محدوده قابلیت متوسط هستند و لذا مجن، بسطام، شاهرود، دامغان، شهمیرزاد، سمنان، سرخه، ایوانکی، دیباج، امیریه، درجزین و کلاته در خارج از محدوده دارای قابلیت روانگرایی تلقی شده‌اند و مهدی‌شهر، بی ارجمند و کلاته خیج نیز توأم هم در محدوده با قابلیت کم و هم در محدوده با قابلیت متوسط توصیف شده‌اند.
کارشناسان درباره بحران در پی وقوع و پیشروی فرسایش هشدار می‌دهند و اعلام می‌کنند که نخستین تبعات منفی این مقوله نیز بر روستا‌های استان سمنان به خصوص در جنوب دیده خواهد شد. روستا‌هایی که همجوار با بیابان هستند. روستا‌هایی که عمدتاً هم از راه کشاورزی و دامداری کسب در آمد می‌کردند و حالا با این بحران‌هایی که در استان پدید آمده مشخص نیست که چه مقدار دیگر جمعیت در آن‌ها می‌تواند ماندگاری داشته باشد.
