سرنخ اصلی حل بحران آب در بخش کشاورزی نهفته است
این روزها همدان با بحران آب روبروست حال آنکه سرنخ اصلی حل این بحران در بخش کشاورزی نهفته است تا آنجا که تنها کاهش ۱۰ درصدی مصرف آب در صنایع کشاورزی موجب کاهش بحران آب در استان همدان می‌شود.
کشاورزی عامل قوام جامعه بشری و مایه حیات، سرور، شادی و نشاط انسان هاست و شاید بتوان چنین عنوان کرد که کشاورزی تنها یک بخش مهم اقتصادی نیست بلکه پایه، محرک و عامل قدرت دهی سایر بخش هاست.
جایگاه بخش کشاورزی به عنوان یک موتور محرک رشد و توسعه اقتصادی در ساختار شهری و روستایی نه تنها تامین کننده غذای جامعه بوده بلکه تعادل اقتصادی و رفاه اجتماعی جامعه را به دنبال دارد.
هرچند با وجود کشاورزی کهن و غنی کشور عزیز مان ایران با اقدامات حکومت پهلوی قبل از انقلاب در قالب اصلاحات ارضی و سایر سیاست ها کشاورزی بسیار تنزل یافته و الگوهای مصرفی و وارداتی جایگزین صادرات محصولات کشاورزی شد اما با پیروزی انقلاب اسلامی و فرمان امام خمینی (ره) نهاد نو پای جهاد سازندگی تشکیل و از همان ابتدا با بسیج همگانی فعالیت ها برای عمران، آبادانی و سازندگی در روستا ها و جبران عقب ماندگیهای این بخش و نابسامانی های موجود و توسعه همه جانبه در تمامی عرصه ها آغازشد و توسعه کمی و کیفی همه جانبه در کشاورزی رقم خورد.
نگاهی به وضعیت کنونی کشاورزی همدان بیانگر آن است که استان همدان با ۱.۲ وسعت و ۲.۳ درصد جمعیت کشور ۴.۲ درصد تولیدات بخش کشاورزی را با تولید ۴.۹ میلیون تن انواع محصولات کشاورزی به خود اختصاص داده است.
همچنین بخش کشاورزی استان همدان ۲۸.۵ درصد از اشتغال و ۲۴ درصد از ارزش افزوده استان همدان و ۴.۳ درصد ارزش افزوده بخش کشاورزی کشور را سهم خود کرده است به نحوی که با این امتیازات نقش مهم و سازنده ای را در اقتصاد استان و کشور دارا ایفا می کند.
طبق آمار موجود در حال حاضر از مجموع ۹۵.۱ میلیون هکتار از اراضی کل استان همدان ۸۲۲ هزار هکتار مراتع و ۶۹۳ هزار هکتار سطح زیر کشت محصولات زراعی و باغی و ۲۹۳ هزار هکتار سطح اراضی آیش است.
آنچه در این میان قابل ذکر است اینکه مقدار سه هزار و ۵۵۷ هزار تن تولیدات زراعی، ۷۹۲ هزار تن تولیدات باغی و ۵۵۳ هزار تن تولیدات دامی و آبزی با تنوع محصولات در سطح استان همدان و رتبه های برتر کشوری و منطقه ای در تعدادی از محصولات مهم و استراتژیک موجب اهمیت نقش استان همدان در کشاورزی کشور شده است.
همدان در محصولاتی هم چون سیب زمینی با تولید ۹۲۰ هزار تن رتبه اول، سیر با تولید ۵۰ هزار تن رتبه اول، گردو با تولید ۵۴ هزار تن رتبه اول، انگور با تولید ۴۲۰ هزار تن رتبه دوم، یونجه با تولید ۵۴۰ هزار تن رتبه سوم، گیاهان دارویی با تولید ۱۸هزار تن رتبه سوم، جو با تولید ۳۴۰ هزار تن رتبه چهارم، چغندر قند با تولید ۴۲۵ هزار تن رتبه پنجم و گندم با تولید ۷۱۰ هزار تن رتبه ششم کشور را دارد.
همچنین وجود نیروی انسانی ماهر کارآمد، فعال و مولد و بالغ بر ۱۱۷ هزار نفر بهره بردار بخش و استفاده از آخرین متدهای علمی و فنی و بهره مندی از ماشین آلات و ادوات کشاورزی در مزارع تولیدی فضای مثبت سرمایه گذاری و رشد فزاینده آن در سنوات اخیر از دیگر ویژگیهای مطلوب بخش کشاورزی استان همدان است.
بخش کشاورزی همواره نقش هماهنگی و پل ارتباطی بین تولید و مصرف را داشته ضمن اینکه هدف اصلی آن هماهنگی در جهت تامین غذای سالم جامعه و مردم است بنابراین بر همین اساس باید برنامه ریزی منسجمی صورت گیرد تا رسیدن به اهداف تعیین شده راحت تر محقق شود.
یکی از اصلی ترین فاکتورهایی که در این مسیر باید مورد توجه قرار گیرد استفاده از آبیاری مناسب برای کشت محصولات کشاورزی است چراکه بهره‌وری آب کشاورزی از جنبه کاهش حجم مصرف آب که منجر به کاهش استحصال آب از منابع زیرزمینی شود و پایداری منابع آب را قوت بخشد فوق‌العاده حائز اهمیت است.
بر اساس اعلام منابع رسمی استان همدان در سال‌های اخیر با مشکل کم‌آبی روبرو بوده که طبق بررسی‌های انجام‌شده سرنخ اصلی برای حل بحران آب در این استان نه‌تنها در بخش شهری نیست بلکه در بزرگ‌ترین مصرف‌کننده منابع آب کشور و استان یعنی بخش کشاورزی است بنابراین با توجه به مصرف بی‌رویه آب در کشاورزی اگر بهره‌برداران به شیوه‌های کنونی و بی‌رویه برداشت آب ادامه دهند به‌طورقطع استان با بحرانی جدی مواجه خواهد شد.
کارشناسان بارها اعلام کرده اند تنها کاهش ۱۰ درصدی مصرف آب در صنایع کشاورزی موجب کاهش بحران آب در استان همدان می‌شود بر همین اساس فرهنگ‌سازی و توجه دادن کشاورزان به مصرف بهینه آب در مصارف کشاورزی امری ضروری است.
آنچه مسلم است بخش کشاورزی یک بخش محرک، پویا، مثبت و کاملا اقتصادی بوده و تا حدی توانسته با استفاده از ظرفیت ها پتانسیل ها و امکانات موجود با در دسترس داشتن عوامل تولید همچون زمین، سرمایه، نیروی انسانی توانمند و زحمت کش و همچنین کادر متخصص و کارشناس در جنگ اقتصادی چند ساله اخیر امنیت غذایی جامعه را تامین کند اما برای تداوم آن نیاز به تغییر نگاه نسبت به مصرف آب است و که نباید این مقوله را از نظر دور داشت.
