اصفهان شهری آسیب‌پذیر در برابر زلزله
یک پژوهشگر مخاطرات و بحران با اشاره به آسیب پذیری اصفهان در برابر زلزله، گفت: در شرایط بحرانی فرونشست زمین در اصفهان، ممکن است زمین لرزه ای به بزرگی ۴ ریشتر منجر به خسارت شود و اگر بزرگی این زمین لرزه ها از ۵ بالاتر رود، به طور قطع شاهد خسارات قابل توجهی در اصفهان خواهیم بود.
مجتبی بصیری در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه موضوع زلزله در اصفهان از دو دیدگاه قابل توجه است، اظهار کرد: باید دید تا چه میزان احتمال رخداد زلزله در این شهر و اطراف آن وجود دارد و دوم اینکه اصفهان تا چه حد در برابر زمین لرزه آسیب پذیر است.
وی با اشاره به زلزله های روز گذشته (جمعه-۸ مردادماه) در حوالی وزوان و میمه، گفت: روز گذشته حداقل چهار زمین لرزه به بزرگی بیش از ۳ در عمق حدود هشت کیلومتری زمین به وقوع پیوست. بزرگترین آن ۳.۶ ریشتر بود که با وجود فاصله حدود ۸۰ کیلومتری تا اصفهان، به دلیل عمق کمی که داشت، در بخش های شمالی این شهر احساس شد.
این پژوهشگر مخاطرات و بحران درخصوص زلزله های دیگری که طی سال های اخیر موجب تکان هایی در اصفهان شده است، اظهار کرد: شهریور سال ۹۷ نیز چندین زمین لرزه در حوالی حسن آباد در اطراف تالاب گاوخونی رخ داد که بزرگترین آن ۴.۹ بود و مرکز آن تا اصفهان حدود صد کیلومتر فاصله داشت، همچنین در ۳۱ فروردین سال ۹۲ حوالی ساعت یک شب زمین لرزه ای با بزرگی ۴.۱ در منطقه حبیب آباد در مجاورت شهر اصفهان رخ داد که چون در عمق کم زمین بود، موجب تکان های نسبتا شدید و وحشت مردم اصفهان شد.
بصیری افزود: رخداد این زلزله ها نشانگر وجود گسل های فعال در پیرامون شهر اصفهان است که بسیاری از آنها هنوز به درستی شناخته نشده اند. به طور مثال زمین لرزه های روز گذشته وزوان و زلزله سال ۹۲ حبیب آباد همگی در عمق مشابهی رخ داد و یک سری شواهد ساختاری و مورفولوژیکی نشان می دهد که ممکن است عامل این زلزله های یک گسل پیوسته و پنهان در زیر آبرفت ها باشد. البته اثبات دقیق این ادعا مستلزم انجام مطالعات دقیق ژئوفیزیکی و حفر ترانشه بوده که ممکن است منجر به شناسایی گسل فعالی با طول بیش از ۱۰۰ کیلومتر شد که از مجاورت شهر اصفهان عبور کرده و این موضوع بحث لرزه خیزی در شهر اصفهان را کاملاً متحول می کند.
وی با نگاه به وضعیت گسل های اطراف اصفهان، گفت: در منطقه غرب اصفهان گسل های زاگرس وجود دارد که پتانسیل لرزه خیزی بالایی دارند؛ به طور مثال زمین لرزه فروردین سال ۱۳۵۶ در حوالی ناغان در شهرستان اردل استان چهارمحال و بختیاری با بزرگی ۶ بود که حدود ۱۰۰ کیلومتر با اصفهان فاصله داشت و موجب تکان های شدیدی در اصفهان شد. گسل های مناطق کاشان و زفره نیز پتانسیل ایجاد زمین لرزه های بزرگتر از ۷ را داشته و در پیشنه تاریخی خود، موجب خسارات و تلفات سنگینی در این مناطق شده اند، همچنین در جنوب اصفهان و در مناطقی مثل کلاه قاضی، بهارستان و شهرضا گسل های فعالی وجود دارند.
این پژوهشگر مخاطرات و بحران، ادامه داد: هر چند که وقوع زلزله های بزرگتر از ۶ در شعاع حدود ۱۰۰ کیلومتری اصفهان در گذشته های دور منجر به خسارتی در این شهر نمی شدند، اما باید توجه شود که اگر این اتفاق امروز رخ دهد، قضیه به دو دلیل کاملاً متفاوت خواهد بود. یکی اینکه امواج بلند زلزله های دور بر روی ساختمان های بلند مرتبه اثر می گذارد که امروزه تعداد زیادی از این ساختمان ها را در اصفهان داریم. دلیل بعدی موضوع فرونشست زمین و پیامدهای مخرب آن است.
وی درباره میزان آسیب پذیری اصفهان در برابر زلزله با توجه به وضعیت فرونشست زمین در این استان، گفت: مقدار فرونشست زمین در دشت های مختلف اصفهان بسیار زیاد است چراکه طی دهه های گذشته به دلیل برداشت بالای آب از سفره های زیرزمینی و همزمانی با خشکسالی های پی در پی، شرایط استان از حد بحرانی گذشته است.
بصیری تاکید کرد: این شرایط موجب شده تا شاهد نرخ های بالای فرونشست زمین حتی بالاتر از ۱۰ سانتیمتر در سال در اطراف اصفهان باشیم و در حالی که نرخ های چند میلیمتری فرونشست در دنیا شرایط بحرانی اعلام می شود، نرخ فرونشست در اصفهان از حد بحران بسیار فراتر رفته است.
وی تصریح کرد: فرونشست زمین موجب شکل گیری شکاف های زیادی در زمین های اطراف اصفهان شده است و متاسفانه امروز زمین و پی ساختمان ها در مناطق وسیعی از اصفهان سست شده و در این شرایط دیگر تحمل زمین لرزه های حتی با مقیاس متوسط را هم ندارد.
این پژوهشگر مخاطرات و بحران با تاکید بر اینکه اگر مشابه زمین لرزه ۴.۱ حبیب آباد سال ۹۲، دوباره تکرار شود شرایط اصفهان بسیار متفاوت خواهد شد، گفت: در شرایط بحرانی فرونشست زمین در اصفهان، ممکن است زمین لرزه ای به بزرگی حتی ۴ منجر به خسارت شود و اگر بزرگی این زمین لرزه ها از ۵ بالاتر رود، به طور قطع شاهد خسارات قابل توجهی در اصفهان خواهیم بود.
