کام خشک دشت‌ها و مزارع لرستان/ خسارت ۵۵۰۰ میلیارد تومانی ارمغان خشکسالی برای لرستان
با توجه به این پیش‌بینی‌ها، کم‌آبی شدید و خشکسالی تهدید جدی امسال است و می‌توان با قاطعیت گفت که فاجعه‌‌ای زیست‌محیطی در انتظار منطقه خواهد بود.
بر اساس گزارشات رسمی منتشر شده میانگین بارش‌ها طی سال آبی جاری، تابه حال ۱۳۴ میلی‌متر بوده که از حد نرمال بارندگی کشور بسیار پایین‌تر است.
این امر منجر به کاهش شدید منابع آبی شده و نه تنها فعالیت‌هایی مانند کشاورزی بلکه تامین آب آشامیدنی در بسیاری از نقاط کشور را با تنگناهایی روبه رو کرده است.
با توجه به این پیش‌بینی‌ها، کم‌آبی شدید و خشکسالی تهدید جدی امسال است و می‌توان با قاطعیت گفت که فاجعه‌‌ای زیست‌محیطی در انتظار منطقه خواهد بود.
در این میان بیش‌ترین کسر بارش‌ها مربوط به استان‌های غرب کشور از جمله لرستان بوده که به صورت روزانه در سایت مرکز ملی خشکسالی اعلام می‌شود.
با وجود اینکه بارها کارشناسان، تهدید خشکسالی را هشدار می‌دادند اما در کشور ما برنامه چندان مشخصی برای مقابله با آن وجود ندارد و متاسفانه تمام اقداماتی که در این حوزه انجام می‌شود، معمولا انفعالی و واکنشی است و بررسی وضعیت منابع آبی و کشاورزی امسال این موضوع را کاملا تایید می‌کند.
دبی رودخانه‌های اصلی لرستان ۶۸ درصد کاهش یافت
در این رابطه احمد گودرزی، معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای لرستان گفته بود: در سال آبی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ متوسط دبی رودخانه بادآور ایستگاه نورآباد ۴۰ صدم متر مکعب بر ثانیه شده و نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۳۸ درصد کاهش یافته است.
وی افزود: آبدهی رودخانه دوآب الشتر در ایستگاه سراب صیدعلی ۷۲ صدم مترمکعب بر ثانیه است و نسبت به سال گذشته ۸۱ درصد، دبی کنونی رودخانه هرو ایستگاه کاکارضا با ۱.۱۱ مترمکعب بر ثانیه ۶۵ درصد و دبی رودخانه خرم‌آباد در ایستگاه چم انجیر با ۱.۸۰ مترمکعب بر ثانیه، ۷۱ درصد نسبت به سال گذشته کاهش داشته‌اند.
وی تصریح کرد: همچنین دبی کنونی رودخانه کشکان در ایستگاه دو آب ویسیان یک مترمکعب بر ثانیه است که نسبت به سال گذشته ۸۵ درصد کاهش یافته و آبدهی رودخانه خرم‌آباد در ایستگاه دوآب ویسیان با ۲.۵۰ مترمکعب بر ثانیه، ۶۹ درصد نسبت به سال گذشته کمتر شده است.
گودرزی ادامه داد: دبی کنونی رودخانه افرینه در ایستگاه کشکان با ۲.۶۵ مترمکعب بر ثانیه، ۸۴ درصد کمتر شده و دبی این رودخانه در ایستگاه چولهول ۵۵ مترمکعب بر ثانیه است که نسبت به پارسال ۶۱ درصد افت دارد.
وی گفت: دبی رودخانه برآفتاب ایستگاه مادیان‌رود در حال حاضر صفر است و دبی کنونی رودخانه کشکان در ایستگاه پلدختر ۴.۲۰ مترمکعب بر ثانیه گزارش شده که نسبت به سال گذشته ۷۵ درصد کاهش یافته است.
وی با بیان اینکه هم اکنون دبی رودخانه سیلاخور در ایستگاه رحیم آباد صفر است، اظهار کرد: رودخانه ماربره ایستگاه دورود هم‌اکنون با دبی ۱.۵۰ مترمکعب بر ثانیه، ۶۴ درصد و رودخانه تیره ایستگاه دورود نیز با دبی یک مترمکعب بر ثانیه ۵۰ درصد نسبت به سال گذشته کاهش دارند.
گودرزی اضافه کرد: تغییرات دبی ایستگاه‌های هیدرومتری رودخانه‌های اصلی لرستان براساس گزارش‌های خرداد است.
در ادامه باید گفت طی سال‌های کم‌بارش که منابع با کمبود مواجه هستند حجم آب پشت سدها نیز کاهش پیدا می‌کند و گزارش‌ها در تایید این موضوع، حکایت از پایین آمدن ذخیره آب آنها را دارد.
سراب کیو و گرداب سنگی خرم‌آباد خشک شد
داریوش حسن‌نژاد، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای لرستان اظهار کرد: طبق آمار دفتر مطالعات شرکت دبی مازاد بر مصرف سراب‌های خرم‌آباد در ۱۰ تیر جاری برای سراب مطهری ۷۵ لیتر، سراب دارایی ۲۱۰ لیتر و سراب گلستان ۲۶۰ لیتر بوده است.
وی افزود: متاسفانه بر اثر کاهش نزولات جوی و افزایش دما دو سراب کیو و گرداب سنگی خرم‌آباد خشک شدند.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای لرستان گفت: امسال با بحران جدی آب روبرو هستیم و گذر از این تنش نیازمند همکاری و مشارکت همه مردم در مصرف بهینه و صرفه‌جویی آب است.
حسن‌نژاد با بیان این مطلب که صرفه جویی به معنی درست مصرف کردن است، عنوان کرد: مردم عزیز در مصارف خانگی وکشاورزان و بهره برداران در مصارف کشاورزی با رعایت الگوی کشت و مصرف صحیح و اصولی یکدیگر را در عبور از این بحران یاری دهیم.
این مسوول خاطرنشان کرد: امور منابع آب شهرستان‌ها با شناسایی چاه‌های غیرمجاز و متخلفین برداشت‌های غیر مجاز و معرفی آنان به مراجع قضایی مانع از انجام تخلفات منابع آبی می‌شوند.
حسن‌نژاد از تمامی مالکین چاه‌های کشاورزی و صنعتی دعوت کرد تا نسبت به نصب کنتور هوشمند اقدام کنند.
کشاورزی در ایران از مهم‌ترین بخش‌های اقتصادی است که حدود ۹ درصد تولید ناخالص داخلی را به خود اختصاص داده و محل اشتغال نزدیک به ۱۷ درصد از شاغلان کشور است. این حوزه تحت تاثیر عوامل متعددی قرار می‌گیرد که شرایط اقلیمی و پدیده‌های گوناگون جوی یکی از آنهاست و کوچکترین تنش، تولید در این بخش نیز دستخوش تغییر می‌شود. خشکسالی یکی از مباحث چالش برانگیز است که حتی وقوع ضعیف آن، منجر به کاهش تولید می‌شود.
موضوع خشکسالی را باید در سطح کلان دید
در همین خصوص چنگیز ابراهیمی، قائم مقام سازمان جهاد کشاورزی لرستان با اشاره به اینکه از خشکسالی و ترسالی خسارت می‌بینیم، اظهار کرد: این مسئله به دلیل شرایط اقلیمی استان بوده که حادث شده و خساراتی به بار آورده است.
وی خاطرنشان کرد: در کشورهای توسعه یافته، الگوی نکاشت را ارائه می‌دهند یعنی به کشاورزان خسارت دیده، یارانه در حدی که کفاف تولید را بدهد؛ پرداخت می‌شود.
ابراهیمی با بیان اینکه این مهم در ایران تحقق نمی‌یابد، افزود: موضوع خشکسالی را باید در سطح کلان دید و برای آن برنامه کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت تدوین شود؛ این امر یکی از اساسی‌ترین موضوعاتی است که باید پیگیری شود.
این مسوول خاطرنشان کرد: در این میان شهرستان کوهدشت به لحاظ وضعیت آب‌و هوایی و شرایط اقلیمی شکننده‌تر است و عقل سلیم حکم می‌کند در زمینه آبخیزداری و آبخوان‌داری آن کار شود. این مهم نباید در این منطقه تعطیل شود.
هم‌اکنون خشکسالی و اثرات آن بر تولیدات کشاورزی یکی از نگرانی‌های عمده جهان است چراکه این بخش با توسعه اقتصادی ارتباط مستقیم دارد و این موضوع در حالیست که بخش اعظم محصولات کشاورزی متکی به استفاده از آب هستند و مهم‌ترین نهاده در تولید این حوزه محسوب می‌شود.
بحث آب معضلی در استان محسوب می‌شود
یوسف آروان، مدیر هماهنگی ترویج سازمان جهاد کشاورزی لرستان نیز با عنوان این مطلب که دلیل توسعه‌نیافتگی استان بحث آب است، افزود: این موضوع در جلسات مختلف تکرار می‌شود و بعد از گذشت ۴۳ سال از انقلاب اسلامی، هنوز بحث آب معضلی در استان محسوب می‌شود.
وی میانگین اراضی آبی کشور را ۴۶ درصد عنوان کرد و گفت: این آمار برای استان ۲۳ درصد بوده و شهرستان کوهدشت ۸ درصد است.
آروان با بیان اینکه این موضوع نشان‌دهنده وضعیت بسیار بحرانی استان است، ادامه داد: هم‌اکنون باید یکی از اولویت‌ها آب باشد تا با درایت و مدیریت مسوولان مشکل آن برطرف شود.
مدیر هماهنگی ترویج سازمان جهاد کشاورزی لرستان بیان کرد: در این رابطه بحث آموزش برعهده ماست که به صورت مجازی و حضوری پیگیری می‌شود.
وی به پایین آمدن ۲۲ متری سطح آب‌های زیرزمینی در دشت کوهدشت اشاره کرد و افزود: این معضل بحران بزرگی بوده که در ۳۰ سال گذشته اتفاق افتاده است.
همانطور که گفته شد تولید تحت شرایط تنش‌های محیطی از جمله خشکسالی قرار دارد و در این میان مشکل اساسی دیگری که گریبان کشاورزان ایرانی خصوصا دیم‌کاران را می‌گیرد. اکثر زارعین محصولات خود را بیمه نمی‌کنند و این‌گونه چشم‌انتظار مصوبات دولت برای دریافت تسهیلات بانکی می‌شوند تا به طور موقت زخم‌ها را التیام بخشند.
پرداخت خسارت به کشاورزان فقط از طریق بیمه امکان‌پذیر است
در همین رابطه غلام‌علی فتحی، معاون برنامه ریزی و امور اقتصادی سازمان جهاد کشاورزی لرستان نیز با بیان اینکه بر اساس قانون پرداخت خسارت به کشاورزان فقط از طریق بیمه امکان‌پذیر است، افزود: در این رابطه ورود کردیم و خسارت افرادی که محصول‌شان بیمه بود را پیگیری و ارزیابی کردیم.
وی بیان کرد: دریافتی بیمه از کشاورزان لرستان ۷ میلیارد تومان بوده که غرامت قابل پرداخت بیش از ۶۰ میلیارد تومان است و به کشاورزان خسارت دیده داده می‌شود.
فتحی از تمامی کشاورزان و دامپروران خواست که محصولات خود را بیمه کنند تا این روند با رشد مواجه شود.
طبق گزارشات رسمی، میزان بارندگی در کشور و سال زراعی جاری بیش از ۵۲ درصد کاهش داشته و این وضعیت در ۴۰ سال اخیر بی‌سابقه بوده است به طوری‌که از مهر سال گذشته تا خرداد جاری، بیش از ۹۲ درصد مساحت کشور درگیر خشکسالی بوده و آثار آن در حوزه‌های مختلف کشاورزی و منابع طبیعی به وضوح دیده می‌شود.
خشکسالی، ۵۵۰۰ میلیارد تومان خسارت به کشاورزی لرستان وارد آورده است
اسفندیار حسنی‌مقدم، رئیس سازمان جهاد کشاورزی لرستان نیز با بیان اینکه امسال در خشکسالی قرار داریم، ادامه داد: به گواه کارشناسان طی صد سال اخیر، خشک‌ترین سال را در استان خواهیم داشت.
وی با یادآوری اینکه دبی رودخانه کشکان ۴۵۰۰ مترمکعب در ثانیه بوده که حال خشک شده است، اضافه کرد: این خشکی خسارت زیادی به بخش کشاورزی استان وارد آورده است.
حسنی‌مقدم عنوان کرد: طبق آخرین برآورد ما ۷۰۰ هزار تن کاهش محصول و ۵۵۰۰ میلیارد تومان خسارت به کشاورزی لرستان وارد شده است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی لرستان از پیگیری برای جبران خسارت وارد آمده خبر داد و گفت: هم‌اکنون مصوبه‌ای دولت برای تمام کشور ارائه داده و ۱۰۰۰ میلیارد تومان به بخش کشاورزی اختصاص یافته است، همچنین جهت مدیریت خشکسالی ۳۰۰۰ میلیارد تومان تسهیلات با نرخ سود ۴ درصد درنظر گرفته شده که منتظر برش شهرستانی آن از سوی وزارت هستیم.
وی بر لزوم اجرای طرح‌های آبخیزداری و آبخوان‌داری در استان و به طور ویژه شهرستان کوهدشت تاکید کرد و افزود: در این رابطه باید مطالعه‌ای صورت بگیرد و چنانچه اعتباری تامین شد، کوهدشت را بهتر دید چراکه از خشکسالی آسیب بیشتری به آن وارد آمده است.
در پایان انتظار می‌رود که موضوع سازگاری با تغییر اقلیم که هم‌اکنون در بیشتر کشورها به عنوان یک برنامه جدی پیگیری می‌شود، در برنامه هفتم توسعه اقتصادی– اجتماعی کشور نیز گنجانده شود و البته اقدامات اساسی در این راستا صورت پذیرد.
