جولان گرما و آتش و باد در روزهای سخت زیست‌بوم‌های فارس
در آخرین سال از سده ۹۰، خشکسالی و گرما به نقطه اوج رسیده تا دست در دست آتش و زمین لرزه و سیلاب‌های مخرب، نفس زمین را بیش از پیش به شماره بیندازد و زیست بوم و هر آنچه در آن است را به نابودی نزدیک و نزدیکتر کند.
هرسال با آغاز فصل گرما بخش قابل توجهی از ثروت ارزشمند حفاظت از آب و خاک در آتش می‌سوزد و تقریبا روزی نیست که خبری از آتش سوزی جنگل‌ها و مراتع استان فارس منتشر نشود، در بیشتر مواقع برای بسیاری از افراد برداشت از شنیدن خبر آتش سوزی جنگل‌ها و مراتع این می‌شود که اتفاق خاصی نیفتاده و آتشی روشن شده که به همت عده دیگری مهار شده است.
امسال اما انگار خبر از سوختن مراتع و جنگل‌های ارزشمند، از درختان رسته بر دامنه زاگرس تا نخلستانها و نیزارهای خوزستان، جلوه‌ای عادی به خود گرفته و کمتر کسی دغدغه مقابله جدی با وقوع یا تلاش گسترده برای مهار و کاهش آثار این سوختگی‌ها دارد.
یکی از مناطقی که در تامین آب ایران نقش مهمی دارد و هر سال شاهد آتش سوزی با ابعاد متفاوت در نقاط مختلف آن هستیم جنگل‌های رشته کوه زاگرس است؛ پهنه جنگلی که محدود به یک استان نمی‌شود.
جنگل‌های بلوط منطقه زاگرس از استان آذربایجان غربی در شمال غربی ایران آغاز می‌شود و در قسمت غرب استان‌های کرمانشاه، ایلام، چهارمحال و بختیاری، خوزستان و لرستان و در جنوب غرب ایران استان‌های کهگیلویه و بویراحمد و فارس را طی می‌کند.
رویشگاه‌های جنگلی همچون زاگرس باعث می‌شوند پس از بارندگی قطرات آب به آرامی به سطح خاک وارد شود. در صورتی که پوشش گیاهی به هر دلیل نابود شود، سرعت برخورد دانه‌های باران به خاک افزایش می یابد و خاک دانه‌ها را از هم می پاشاند، این مسئله باعث فرسایش خاک می‌شود و خلل و فرج‌های خاک را می‌گیرد، امکان نفوذ آب به خاک از بین می‌رود و در نهایت سیل‌های ویرانگر رخ می‌دهد.
علاوه برنقشی که پوشش گیاهی زاگرس در افزایش آب سفره‌های زیر زمینی و جلوگیری از وقوع سیلاب دارد ،برای کشور ما یک کمربند حفاظتی درمقابل طوفان‌های شنی است که از دیگر کشورها وارد می‌شوند اما این کمربند حفاظتی که مانعی است برای ویرانی، خود از خطر ویرانی در امان نیست.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری فارس در گفت‌وگو با ایسنا از وقوع ۱۱۷ مورد آتش سوزی از ابتدای سال ۱۴۰۰ تاکنون در استان خبر داد و گفت: آتش سوزی کهمره سرخی در بخش میمند واقع در شهرستان فیروزآباد که حدود ۴ روز به طول انجامید و بیش از سه هزار هکتار از آن در آتش سوخت از بدترین موارد آتش سوزی امسال بود.
عبدالحسن صمدنژاد همچنین با بیان اینکه بیشترین تعدد آتش سوزیهای امسال را در نورآباد شهرستان ممسنی شاهد بودیم، افزود: اختلافات محلی و تخریب عرصه به قصد استفاده از اراضی برای کشت انجیر و انگور دیم آتش سوزیهای امسال در این منطقه را رقم زده است.
او با تصریح بر این نکته که تقریبا ۷۰ درصد از عوامل همه آتش سوزیهای امسال انسانی و عمدی بوده است، عنوان کرد: آخرین مورد آتش سوزی‌ها مربوط به تنگ قدرت شهرستان پاسارگاد در صبح امروز چهارشنبه ۲۶ خرداد بوده که یک ساعت بعد آتش اطفاء شد.همچنین ساعت ۱۱:۳۰ امروز نیز یک مورد آتش سوزی دیگر در شهرستان بیضا گزارش شد که نیروهای ما در حال اطفاء آن هستند.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری فارس خواستار کمک نیروهای نظامی، قضایی، انتظامی و امنیتی برای جلوگیری از تخریب دخل و تصرف در اراضی شد.
صمدنژاد ادامه داد: از آنجا که در دنیا منابع پایه، منابع طبیعی است و اگر منابع طبیعی هم نباشد کشاورزی و غذا و …نداریم، لذا می‌طلبد دولت توجه بیشتری در این شرایط که اداره کل منابع طبیعی استان فارس نه تنها دست تنهاست بلکه اعتباری هم ندارد تا لوازم مورد نیاز حضور در صحنه آتش سوزی و تجهیزات اطفاء حریق را خریداری کند، داشته باشد.
او با تصریح بر اینکه میزان اعتبارات حریق پیش‌بینی شده برای استان فارس جوابگوی حتی یک شهرستان هم نیست، گفت: سازمان مدیریت و برنامه ریزی باید در این باره ورود و اعتبارات ملی و استانی برای مهم به صورت ویژه پیش‌بینی کند.
فرزین خوارزمی، سرپرست معاونت عمرانی فرمانداری شیراز نیز در گفت‌وگو با ایسنا بیان کرد: کاهش نزولات جوی، شرایط اقلیمی و خشکسالی‌ها، خشک شدن زودهنگام علف‌ها در طبیعت و بی احتیاطی و ناآگاهی‌ها از عوامل اصلی آتش‌سوزی هاست.
او عنوان کرد: متاسفانه برخی از همشهریان در دامن طبیعت آتش روشن و فراموش می‌کنند که پیش از ترک محل، آن را خاموش کنند یا اینکه جای مناسب آتش را روشن نمیپکنند.
سرپرست معاونت عمرانی فرمانداری شیراز با بیان اینکه وزش باد موجب افزایش گستردگی آتش می‌شود، افزود: زباله‌هایی که در طبیعت رها می‌شوند نیز با تابش آفتاب موجب آتش سوزی می‌شوند.
خوارزمی ادامه داد: طی روزهای اخیر آتش سوزی‌ها وسیعی در سطح شهرستان شیراز به وقوع پیوست که بزرگترین آن مربوط به ارتفاعات روستای مسقان از توابع دهستان کهمره سرخی بخش ارژن بود
او خاطرنشان کرد: این آتش سوزی از فیروزآباد شروع شد و با توجه به پوشش گیاهی این شهرستان و وجود درختان بلوط و کهنسال، اکیپ عوامل اجرایی شهرستان شیراز برای اعزام به منطقه بسیج شدند که از سرایت آتش به سمت شیراز جلوگیری شود اما آتش سرایت کرد و سه روز عوامل اجرایی در این شهرستان از جمله نیروهای منابع طبیعی، محیط زیست و نیروهای مردمی درگیر مهار بودند و نهایتا عصر روز گذشته آتش به طور کامل مهار و پایان عملیات اعلام شد.
سرپرست معاونت عمرانی فرمانداری شیراز اضافه کرد: عصر روز گذشته نیز آتش سوزی دیگری در ارتفاعات دراک شیراز اعلام شد.علت این آتش سوزی را روشن کردن آتش توسط دو شهروند اعلام شد که نتوانسته بودند با وزش باد آتش را مهار کنند.
خوارزمی گفت: با همکاری نیروهای آتش نشانی و اکیپ‌های ما، این آتش سوزی هم شب گذشته مهار شد.
او ادامه داد: همزمان با این آتش سوزی، وقوع حریق در ارتفاعات سبزپوشان در مجاورت روستای کفری هم اعلام شد که به درون پادگان نظامی هم سرایت کرده بود. این مورد آتش سوزی نیز دو ساعت به طول انجامید و با همراهی نیروهای محلی مهار شد.
سرپرست معاونت عمرانی فرمانداری شیراز همچنین به شهروندان توصیه کرد در زمان حضور در طبیعت ترجیحا آتشی روشن نکنند و در صورت ضرورت، اصول ایمنی رعایت و از خاموش شدن آتش قبل از ترک محل اطمینان حاصل کنند.همچنین بطری آب، مواد فلزی و شیشه‌ای را پس از استفاده در طبیعت رها نکنند.
مسئول مدیریت بحران و مخاطرات زیست محیطی اداره کل محیط زیست فارس نیز در گفت‌وگو با ایسنا بیان کرد: امسال به دلیل خشکسالی، شاهد آتش سوزیهای زودهنگام در مناطق تحت پوشش نسبت به سال گذشته هستیم.
کامران اسلاملو با بیان اینکه تعداد آتش سوزیهای امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته بیشتر بوده است، افزود: برپایی کارگاههای اطفاء حریق، ساماندهی و تجهیزات مناطق و تشکیل تیم‌های ویژه و تخصصی واکنش سریع در اداره کل به صورت کشیک‌های شبانه روزی از جمله راهکاریی اداره کل حفاظت محیط زیست فارس در مقابله با آتش سوزیهای امسال است.
او با تصریح بر این موضوع که هیچ بودجه‌ای برای آتش سوزی به این اداره کل داده نشده است، خواستار اختصاص بودجه تعریف شده برای اطفاء حریق و خرید تجهیزات شد و گفت: تمام تلاش مان برای خرید تجهیزات مورد نیاز به کار گرفته‌ایم.
مسئول مدیریت بحران و مخاطرات زیست محیطی اداره کل محیط زیست فارس ادامه داد: میانگین اطفاء حریق نیز کاهش یافته کمترین و در ساعات اولیه جلوی پیشروی آتش گرفته شده اما در برخی مناطق به دلیل صعب العبور بودن و وزش باد شدید، مهار آتش به طول می‌انجامد.
اسلاملو همچنین همکاری مردم و سازمان‌های مردم نهاد در جلوگیری از گسترش آتش سوزی‌ها را موثر دانست و گفت: تجهیزات مورد نیاز را در اختیار برخی دهیاری و شوراها قرار داده‌ایم.
این مقام مسئول در حفاظت محیط زیست استان فارس با بیان اینکه دلیل بسیاری از آتش‌سوزی‌ها خطای انسانی است که سهوا و عمدا رخ می‌دهد، از شهروندان خواست تا از روشن کردن آتش در مناطقی که دارای پوشش گیاهی است خودداری کنند.
