افزایش غلظت ازن در هوای پایتخت
غلظت آلاینده ازن طی روزهای اخیر همزمان با گرمای هوا افزایش یافته است. مدیران شهری می گویند، تبخیر بنزین یکی از عوامل اصلی این آلودگی است و شرکت بخش و پالایش نه تنها جایگاه داران بنزین را جریمه نمی کند بلکه تشویق هم صورت می گیرد.
خبرگزاری فارس، گروه شهری: تهران بر اساس اعلام شرکت کنترل کیفیت هوا از ابتدای سال ۱۴۰۰ فقط دو روز هوای پاک داشته و ۶۶ روز هوا قابل قبول و ۴ روز ناسالم برای گروه های حساس جامعه بوده است.
این در حالی است که در مدت مشابه سال پیش تهران ۱۵ روز هوای پاک، ۵۵ روز هوای قابل قبول و ۲ روز هوای ناسالم برای همه افراد داشت و کیفیت هوای تهران امسال بدتر از سال گذشته شده است.
کرونا هم که همچنان در پایتخت در حال جولان بوده و هرچند به گفته مسؤولان بهداشت و درمان به نوعی از پیک چهارم عبور کرده‌ایم ولی هنوز فقط در پایتخت روزانه بیش از ۴۰ فوتی ناشی از کرونا در بهشت زهرا (س) تدفین می شوند.
آلودگی هوا و کرونا حالا دست به دست هم داده و دوباره ریه تهرانی ها را نشانه گرفته اند اما این بار با گرم شدن هوا و میانگین دمای هوای پایتخت بین ۲۵ تا ۳۵ درجه سر و کله ازن پیدا شده است.
گرمی هوا عامل ایجاد ازن
محسن روشنی، مدیر واحد پایش شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در این‌باره گفت: هرساله در روزهای گرم سال همراه با افزایش دما، تولید و انتشار آلاینده ازن نیز در هوای شهر افزایش می‌یابد.
پارسال از خرداد تا آخر شهریور هوا از ازن آلوده بود
وی با اشاره به اینکه از این‌رو در بسیاری از روزهای گرم به‌ویژه در ساعات ابتدایی بعد ازظهر میزان این آلاینده از حد مجاز عبور می‌کند، تصریح کرد: طی سال ۱۳۹۹ در روز دوم خرداد اولین روز آلوده به لحاظ آلاینده ازن ثبت شد و تا روز ۳۰ شهریور که آخرین روز آلوده از این نظر بود، در مجموع ۴۲ روز هوای نامطلوب ثبت شد. در این بین سهم هوای ناسالم برای گروه‌های حساس ۴۰ روز و سهم هوای ناسالم برای همه افراد دو روز گزارش شده است.
روشنی ادامه داد: البته در برخی از این روزها غلظت آلاینده ذرات معلق کوچکتر از ۲.۵ میکرون نیز بالاتر از حد مجاز قرار داشت اما آلاینده شاخص طی تمامی این روزها ازن بود.
مدیر واحد پایش شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در ادامه با بیان اینکه بر اساس پیشبینیهای هواشناسی دمای هوا در تهران طی روزهای آینده افزایش می‌یابد، گفت: از این‌رو انتظار داریم که از هفته جاری بر میزان غلظت آلاینده ازن افزوده شده و غلظت این آلاینده در پایتخت فراتر از حد مجاز رود.
حضور فیزیکی در محیط های باز ممنوع
روشنی در پایان اظهار کرد: در چنین شرایطی توصیه می‌شود که همه افراد حضور فیزیکی خود را در محیط‌های باز به‌ویژه طی ساعات بعدازظهر محدود کنند همچنین تأکید می‌شود که گروه‌های حساس مانند اقشار مسن، خانم‌های باردار، کودکان و بیماران قلبی و ریوی در ساعت اوج افزایش آلاینده ازن از ظهر تا ساعتی پیش از غروب آفتاب از حضور در محیط‌های باز حتی‌المقدور خودداری کنند.
حسین شهیدزاده مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران درباره علت افزایش ازن در هوای پایتخت به خبرنگار فارس،گفت: اجرای طرح کهاب جهت پیشگیری از افزایش ازن در هوای پایتخت بسیار مؤثر است ولی اینکه اجرای این طرح به کجا رسیده را باید از شرکت پخش و پالایش تهران سؤال کنید.
وی افزود: بر اساس پیشبینیهای هواشناسی به دلیل اینکه دما تا ۴۰ درجه طی روزهای آینده افزایش می‌یابد میزان ازن بیشتر خواهد شد چرا که پیش‌نیاز تولید ازن تابش نور خورشید و پیش‌سازهایی مانند ناکس و VOC یا همان ترکیبات آلی فرار است که ا ز بخارات بنزین حاصل می‌شود.
کیفیت بنزین در بروز ازن تاثیری ندارد
مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران ادامه داد: این ازن ارتباطی با کیفیت بنزین ندارد و حتی بهترین بنزین هم می‌تواند بخار شود و سبب تولید ترکیبات آلی فرار باشد. بنابراین در پمپ بنزین‌ها می‌تواند این بخارات بنزین حاصل شود و حتی اگر در باک خودرو مسیر سوخت‌رسانی به موتور مناسب نباشد VOC وارد هوا شده و حتی موتورسیکلت‌ها می‌توانند بخش اعظمی سوخت ناقص وارد هوا کنند.
نقش جایگاه داران بنزین در آلودگی هوای تهران
شهیدزاده گفت:شهروندان زمانی که خودروهایشان بنزین می‌زنند بخار از داخل باک خارج و جای آن را مایع می‌گیرد به طور مثال زمانی که ۴۰ لیتر بنزین می‌زنیم ۴۰ لیتر گاز داخل باک خارج می‌شود و اگر فنری خواست روی نازل پمپ‌بنزین باشد می‌تواند این گاز را بکشد و داخل مجموعه ویژه کند و سرانجام تبدیل به مایع شود که متأسفانه بسیاری از پمپ‌بنزین‌ها این تجهیزات را ندارند و رغبتی برای انجام این کار میان آنها وجود ندارد.
وی گفت: این موضوع یک مرحله از طرح کهاب است و مخزن بزرگ بنزین در تهران در انبار نفت است تانکرها آنجا ۳۰ هزار لیتر بنزین را روزانه پر می‌کنند و در واقع بخارات آنجا وارد هوا می‌شود که البته اعلام شده در انبار نفت بسیاری از انبارها به وسیله مورد نظر تجهیز شده تا مانع از انتشار بخارات در هوا شود.
اقدام خنده دار شرکت پخش و پالایش/ تشویق و جایزه برای ایجاد ازن
مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران بیان داشت: ولی پمپ بنزین‌ها از آنجایی که دست بخش خصوصی است در این زمینه هزینه نمی‌کنند و حتی یک قضیه خنده‌دار هم وجود دارد و به جای اینکه دستگاه پالایش و پخش با این قضیه برخورد کند حتی پول اضافی هم به جایگاه‌داران بنزین می‌دهد و به آنها اعلام کرده مثلا به ازای ۳۰ هزار لیتر بنزینی که تحویل می‌دهد پول کمتری می‌گیرد چو.ن بخشی از آنها بخار می‌شود.
جوکی که واقعیت دارد
شهیدزاده تصریح کرد: اینکه بابت ایجاد آلودگی هوا جایگاه‌داران هوا پول می‌گیرند به نوعی جوک است ولی متأسفانه این قضیه واقعیت دارد و جایگاه‌داران به جای جریمه شدن حتی تشویق می‌شوند.
سهم خودروهای گازسوز، دیزلی و بنزینی در ایجاد ناکس
حسین مقدم، مدیر عامل ستاد معاینه فنی خودروهای شهر تهران هم درباره آلودگی هوا ناشی از ازن به فارس گفت: اکسیدهای نیتروژن موجود در هوا موجب ایجاد آلودگی ثانویه می‌شود و به طور مستقیم تولید نمی‌شود. این آلودگی بصورت ازن ظاهر می‌شود که این آلودگی در روزهای آفتابی برای همه افراد مضر است.
وی بین داشت: این آلودگی همه ساله وجود داشته است اما امسال علاوه بر افزایش حجم این آلودگی، استانداردهای جهانی و کشوری در خصوص آلودگی هوا سختگیرانه تر شده و استاندار شاخص آلودگی هوا کمتر شده است.
وی افزود: بر اساس سابقه آلودگی در شهر تهران، این پدیده تقریبا تا اواسط مرداد یا بیشتر ادامه خواهد داشت. خودروهای گازسوز، دیزلی و بنزینی هر کدام سهم خاصی در تولید ناکس و تولید غیر مستقیم اُزُن دارند. اما نکته حائز اهمیت، ترکیبات آلی فرار بنزین است که در این واکنش شرکت می‌کنند. در واقع به تعداد تمام چندین میلیون خودرویی که روزانه سوختگیری می‌کنند، به همان میزان از این ترکیبات وارد هوا می‌شوند.
وی بیان داشت: به تبع آن، این اتفاق برای مخزن های جایگاه ها، کامیون ها و مخزن های مادر سوخت گیری نیز رخ می‌دهد و این بخارات بنزین با وجود احتراقات ناکس در شهر تهران، با یکدیگر ترکیب می‌شوند و ترکیبات ثانویه ای ایجاد می‌کنند که یکی از این ترکیبات اُزُن است.
نقش قطعه «کربن کنیستر» در پیشگیری از تولید ازن
مدیر عامل ستاد معاینه فنی خودروهای شهر تهران تاکید کرد: قطعه ارزان قیمتی بر روی خودروها به نام «کربن کنیستر» تعبیه شده است که نقش به سزایی در دریافت بخارات بنزین خودرو در نتیجه کاهش آلایندگی هوا دارد و چند سالیست که یکی از خودروسازان بزرگ کشورمان با صلاحدید خودش چندین سال است که این قطعه را از روی خودروهای تولیدی حذف کرده است.
وی با شاره به این مورد که قطعه «کربن کنیستر» عمر کوتاهی در حدود یک تا دوسال دارد و مرتب باید عوض شود، گفت: اگر خودروها مدل یورو ۲ به بعد باشند حتما حاوی این قطعه هستند. این قطعه می تواند بخارات بنزین خودرو را بگیرد.
پای خودروهای فرسوده به قضیه ازن باز شد
شینا انصاری، مدیر کل محیط زیست و توسعه پایدار شهردارى تهران هم درباره این موضوع گفت: ازن یک آلاینده ثانویه است که هر سیاستی که منجر به افزایش تردد خودروهای فرسوده شود، باعث تشدید آن به ویژه در فصل گرما می شود.
انصاری ادامه داد: بر این اساس، با شدت گرفتن نور خورشید به ویژه در ماه‌های گرم سال و افزایش دما، کم بودن شرایط ابرناکی و افزایش تردد خودروها و فعالیت صنایع، میزان ازن افزایش می‌یابد.
مدیر کل محیط زیست و توسعه پایدار شهردارى تهران با اشاره به آثار و عوارض مواجهه با این آلاینده خطرناک هوا، تأکید کرد: امروزه میزان گاز ازن موجود در هوا در کشورهای اروپایی و توسعه‌یافته بیشترین نگرانی را از منظر تهدیدات بهداشتی به خود اختصاص داده است.
ازن یک اکسیدان بسیار قوی
وی ادامه داد: با توجه به اینکه ازن یک اکسیدان بسیار قوی است، می‌تواند سبب بروز مشکلات تنفسی متعدد نظیر حملات آسمی و کاهش عملکرد ریه ها شود.
انصارى درخصوص راهکارهای کاهش میزان ازن در هوا به ویژه در کلانشهرها گفت: برای از بین بردن این آلاینده باید منابع انتشار پیش‌سازهای ازن یعنی «اکسیدهای نیتروژن و هیدروکربن‌ها» را کاهش دهیم.
موتورسیکلت‌های کاربراتوری عامل ایجاد ازن
وى اظهار کرد: موتورسیکلت‌های کاربراتوری با انتشار هیدروکربن‌ها و خودروهای دیزلی با تولید اکسیدهای نیتروژن، سهم قابل توجهی در افزایش غلظت گاز ازن دارند.
تشدید ازن با کاهش ۴۰ درصدی بارندگی در پایتخت
سید آرش حسینی میلانی عضو شورای شهر تهران هم مدتی پیش طی تذکر خود در صحن شورای شهر در مورد افزایش آلاینده‌های هوا خاطرنشان کرد: امسال شرایط اقلیمی و خشکی هوا موجب کاهش ۴۰ درصدی بارندگی شده و به همین دلیل ممکن است در اواخر بهار و فصل تابستان شاهد افزایش آلاینده‌های ناشی از گرد و غبار و همچنین اُزن باشیم.
عضو شورا گفت: ۳۴ روز در سال گذشته، با مسئله اُزن در تیر و مرداد روبه‌رو بودیم و در یک بازه ۱۰ روزه به شکل پیوسته با آلودگی اُزن از ۲۵ تیر تا سوم مرداد مواجه شدیم و وضعیت برای امسال هم هشداری است و باید به فکر چاره بود.
قانونی که حسرت اجرای درست آن بر دل شهروندان مانده است
حدود ۲۰ روز دیگر بهار ۱۴۰۰ تمام می شود و وارد تابستان می شویم. تابستانی که کارشناسان درباره افزایش غلظت ازن در روزهای آن هشدار داده اند. شهرداری شرکت پخش و پالایش را مقصر اصلی ایجاد ازن می داند و اجرای قانون هوای پاک را عاملی در مقابل آن، قانونی که حسرت اجرای درست آن سالهاست که بر دل تهرانی ها نشسته و باید دید با آمدن مدیران جدید شهری و دولتی اقدامی برای رفع دغدغه مردم در کلانشهرها که همان آلودگی هوای ناشی از ازن و ذرات معلق است انجام می گیرد؟
