هشدار بحران شوری آب و خاک با کاهش بارش‌ها
مدیرکل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری با اشاره به اینکه شور شدن آب و خاک از پیامدهای جدی خشکسالی است، گفت: با انجام برخی اقدامات میان‌مدت و بلند‌مدت می‌توان خسارات کم بارشی را کاهش داد.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه آرمان ملی ، هوشنگ جزی با اشاره به اینکه کشور ما در منطقه خشک و نیمه‌خشک واقع شده است و در کنار این موضوع تغییرات اقلیم نیز سبب تغییر نظام بارشی در ایران شده است، اظهار کرد: این تغییر نظام بارش هم الگوی بارش‌ها و پراکنش آن‌ها را تغییر داده است هم شدت آن را برای مثال طی سال‌های اخیر در نقاطی ازکشور مانند مناطق خشک و کویری با سیل مواجه بوده‌ایم که پیش از این سابقه نداشته است. وی در ادامه با بیان اینکه در ایران دو پدیده سیل و خشکسالی همواره در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند، تصریح کرد: زمانی‌که در دوره خشکسالی قرار می‌گیریم، پوشش گیاهی در کشور به‌سرعت از بین می‌رود و به‌دنبال آن رگبارها سبب شسته شدن خاک، تشدید فرسایش آن و وقوع سیل می‌شوند.
جزی افزود: از این‌رو نیاز است که اقداماتی جدی برای حفاظت از خاک در کشور انجام شود. در واقع حفاظت از خاک یکی از راهکارهای کاهش خسارات هم در دوران خشکسالی و هم در زمان سیلاب است. مدیرکل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری گفت: دومین راهکاری که می‌تواند خسارات خشکسالی را کاهش دهد افزایش آب قنوات، چاه‌ها و چشمه‌ها و نفوذ آب به زیرزمین با اجرای اقدامات آبخیزداری است. درحال حاضر ما حوضه‌های آبخیز بحرانی در کشور از نظر وقوع سیل را می‌شناسیم.اجرای پروژه‌های آبخیزداری در این نقاط کمک می‌کند که بارش‌های رگباری به سرعت تبدیل به سیل نشوند و از بین نروند.
اقدامات آبخیزداری در برخی مناطق
وی با اشاره به اینکه آبخیزداری کمک می‌کند که زمان لازم برای نفوذ آب به درون خاک و سفره‌های آب زیرزمینی فراهم باشد، اظهار کرد: اقدامات آبخیزداری در برخی مناطق سبب شده است که دبی قنوات تا ۱۰ برابر افزایش پیدا کند. در چنین شرایطی آبخیزداری تاب‌آوری مردم، حوضه‌های آبخیز و کشاورزان را در شرایط خشکسالی افزایش می‌دهد.
جزی در ادامه با تاکید بر اینکه اصلاح الگوی کشت در کشور ازجمله اقداماتی است که باید برای مدیریت منابع آب به‌طور ویژه‌ای به آن توجه شود، تصریح کرد: متاسفانه الگوی کشت در کشور ما و بهره‌برداری از آب برای کشاورزی در شرایط پربارشی و کم‌بارشی یکسان است و در خشکسالی‌ها نیز اقدام به کشت‌های آب‌بر می‌کنیم این درحالیست که باید برای توزیع آب متناسب با شرایط حوضه آبخیز عمل کنیم.
به گفته مدیرکل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری ما باید در کشور با توجه به پیش‌بینی‌های سازمان هواشناسی و الگوی بارش‌ها با کشاورزان توافق و یک برنامه مدیریت مصرف پویا در نظام بهره‌برداری آب تدوین کنیم حتی در گذشته و در دانش بومی ما نیز این اتفاق می‌افتاد و میرآب‌ها در گذشته آب را متناسب با حجم بارش‌ها و نیازهای موجود توزیع می‌کردند.با توجه به شرایط کنونی کشور نیاز است که چنین نظامی را به‌صورت منطقه‌ای در ایران اجرایی کنیم.
شور شدن آب؛ از مشکلات خشکسالی
وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود با بیان اینکه ازجمله مشکلات خشکسالی می‌توان به شور شدن آب و خاک اشاره کرد، گفت: زمانی که بارش اتفاق می‌افتد، خاک شست و شو می‌شود و املاح آن به طبقات زیرین نفوذ می‌کنند اما در زمان خشکسالی به‌دلیل شست و سوی خاک دیگر اتفاق نمی‌افتد، نمک و شوری خاک به سطح زمین بازمی‌گردد.
جزی ادامه داد: از سویی دیگر در دوره‌های خشکسالی بهره‌برداری از آب چاه‌ها افزایش می‌یابد و سفره‌های آب شور بلافاصله جایگزین آب شیرین می‌شوند. از این‌رو شور شدن آب نیز از دیگر پیامدهای خشکسالی و اضافه برداشت‌ها است. مدیرکل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری در پایان گفت: مسئله شور شدن خاک بیشتر روی اراضی کشاورزی و محصولات آن تاثیرگذار است و ممکن است که سبب از دست رفتن محصولات کشاورزی یا زمین شود.
